Uit een preek van de heilige Bernardus, abt van Clairvaux († 1153)
Het Woord van God zal tot ons komen
Wij kennen een drievoudige komst van de Heer. De derde komst ligt als het ware midden tussen de andere twee. De eerste en de laatste geschieden namelijk in het openbaar, de middelste echter niet. Bij zijn eerste komst werd de Heer gezien op aarde en ging Hij om met de mensen: toen, zoals Hij zelf getuigt, hebben de mensen Hem gezien én gehaat. Bij zijn laatste komst echter ‘zal heel de mensheid Gods redding zien’ (Lc. 3, 6) en ‘zullen zij opzien naar Hem die zij hebben doorstoken’ (Joh. 19, 37). De middelste komst heeft plaats in het verborgene: alleen de uitverkorenen zien Hem in hun hart, en hun ziel wordt gered. Bij zijn eerste komst verscheen de Heer in het vlees en in zwakheid, bij de middelste verschijnt Hij in geest en in kracht, bij de laatste zal Hij in heerlijkheid en majesteit verschijnen.
De middelste komst is dus als het ware de weg die leidt van de eerste naar de laatste. In de eerste komst was Christus onze verlossing, in de laatste zal Hij zich openbaren als ons leven, in de middelste is Hij onze rust en onze vertroosting.
Maar misschien vindt iemand het enigszins gezocht wat wij hier zeggen over de middelste komst. Luistert daarom naar de eigen woorden van de Heer: ‘Als iemand Mij liefheeft, zal hij mijn woord onderhouden; mijn Vader zal hem liefhebben en Wij zullen tot hem komen’ (Joh. 14, 23). Maar op een andere plaats lees ik: ‘Wie de Heer vreest, zal het goede doen’ (Vulg. Sir. 15, 1). Toch lijkt het mij dat van wie liefheeft iets méér wordt gezegd, namelijk dat hij het woord onderhouden zal. Waar moet dat woord onderhouden worden? Ongetwijfeld in het hart, zoals de profeet zegt: ‘Uw uitspraken berg ik diep in mijn hart, om niet tegen U te misdoen’ (Ps. 119 (118), 11).
Onderhoud zo het woord van God: ‘Veeleer gelukkig die het onderhouden’ (Lc. 11, 28). Laat het dus om zo te zeggen doordringen in het binnenste van uw ziel, laat het worden omgezet in uw gevoelens en in uw gedrag. Eet het goede, dan zal uw ziel zich verzadigen in overvloed. Vergeet niet uw brood te eten, uw hart mocht anders eens uitdrogen, maar laat uw ziel zich verzadigen met voedzame spijs.
Als ge aldus het woord van God bewaart, zult ge zonder twijfel op uw beurt erdoor bewaard worden. Want met de Vader zal de Zoon tot u komen, de grote profeet die Jeruzalem weer zal opbouwen en alles nieuw maken. Dan zal deze komst bewerken dat ‘gelijk wij het beeld van de aardse mens hebben gedragen, wij ook het beeld zullen dragen van de hemelse Mens’ (1 Kor. 15, 49). Zoals de oude Adam de hele mens had doortrokken en hem geheel in zijn macht had gekregen, zo moet nu Christus meester worden over heel de mens, die Hij geheel heeft geschapen, geheel heeft verlost, en die Hij ook geheel verheerlijken zal.