Eucharistie
De eucharistie is een heilige maaltijd, waarin christenen Jezus herdenken. Zij geloven dat de joodse man Jezus van Nazaret hen de weg naar God wijst. Door Hem in herinnering te roepen, komt Hij in hun midden. Tijdens zijn leven had Jezus vaak aanvaringen met andere joden. Zijn preken stuitten velen tegen de borst, omdat Hij zei dat met Hem het Rijk Gods gekomen was. Uiteindelijk lieten zijn vijanden hem kruisigen. De avond voor zijn dood hield Hij voor zijn leerlingen een afscheidsmaal. Om duidelijk te maken dat zijn naderende dood een offer was, nam Hij brood en wijn, sprak erover een dankgebed uit en gaf het aan zijn leerlingen met de woorden: ‘Eet van dit brood, het is mijn lichaam; drink uit deze beker, want het is mijn bloed, dat voor jullie vergoten wordt. Blijf dit doen om Mij te gedenken.’ Telkens als christenen eucharistie vieren, doen zij dus wat Jezus zijn leerlingen heeft opgedragen. De belangrijkste eucharistieviering vindt ’s zondags plaats. Ze kan echter elke gevierd worden.
Oorsprong
De eucharistie is niet te begrijpen zonder kennis te nemen van bepaalde passages uit de Bijbel. In het Nieuwe Testament staat dat Jezus de eucharistie heeft ingesteld. Dat deed hij tijdens het joodse paasmaal dat Hij vierde op de avond voor zijn lijden en sterven. De instelling van het joodse paasfeest staat beschreven in Exodus. Dit oudtestamentische boek verhaalt van de verlossing van het volk Israël uit de Egyptische slavernij en het verbond dat God bij die gelegenheid met Israël sloot. In de eucharistie wordt gevierd dat Christus de uiteindelijke verlosser is en dat Hij met zijn bloed een nieuw verbond heeft bekrachtigd.
Sacrament
De eucharistie is een sacrament. Een sacrament is volgens de gangbare definitie een werkzaam teken van het door Jezus Christus bewerkte heil. De eucharistie is dus niet alleen een symbool; het is ook een middel waardoor mensen daadwerkelijk het geluk kunnen bereiken waartoe God hen heeft geroepen.
Naamgeving
De eucharistieviering is in de traditie van de Katholieke Kerk met verschillende namen aangeduid: Heilig Avondmaal, Maaltijd des Heren, Breken van het brood, Heilige Mis, Heilig Misoffer, Goddelijke Liturgie, Allerheiligste. Al deze namen zeggen iets over het wezen van de eucharistie.
Liturgie
De eucharistie wordt gevierd. Het is dus eigenlijk een feest. Jezus wordt niet alleen herdacht, maar ook feestelijk geroemd. Een feest kan niet zonder rituelen. Die zorgen ervoor dat de viering zich onderscheidt van gewone bijeenkomsten. De eucharistie is geen gewone bijeenkomst, maar een heilige aangelegenheid, waarvoor je in een bepaalde stemming moet zijn. In de loop van de geschiedenis heeft de eucharistieviering verschillende vormen aangenomen. Toch is er bijna tweeduizend jaar niet afgeweken van een bepaalde structuur. Altijd werd er voorgelezen uit de Bijbel; altijd werden er brood en wijn op een tafel geplaatst; altijd bad een voorganger namens de hele gemeenschap een plechtig gebed tot God; altijd werd het brood en de wijn beschouwd als het Lichaam en Bloed van Christus; en altijd vond er een communie plaats, waarbij het brood werd gegeten en de wijn gedronken.
Betekenis
De eerste christenen kwamen bij elkaar om Jezus te gedenken op een wijze die Hij zelf had voorgedaan, toen Hij op de avond voor zijn lijden en sterven een afscheidsmaal hield. Daarbij nam Jezus brood en wijn en gaf het als zijn Lichaam en Bloed te eten en te drinken. Wat bedoelde Hij daarmee? En waarom wilde Hij tot het eind der tijden in herinnering blijven? Waarom leggen paus en bisschoppen zoveel nadruk op de eucharistie? Over de betekenis van het sacrament van de eucharistie is in de loop der eeuwen veel gezegd en geschreven. De Katholieke Kerk heeft altijd vastgehouden aan deze overtuiging: wie gelovig deelneemt aan de eucharistie neemt deel aan het goddelijk leven.