Preek op 18-04-2019, Witte Donderdag, jaar C, diaken Eelke Ligthart

Preek op 18-04-2019, Witte Donderdag, jaar C, diaken Eelke Ligthart

Openingswoord

Allemaal van harte welkom bij de viering van Witte Donderdag. Deze avond  beginnen we het Paastriduüm.

Christus heeft het werk van de verlossing van de mensen en de verheerlijking van God voltrokken door zijn Paasmysterie. Het Paastriduum van het lijden, de dood en de verrijzenis van de Heer. Het hoogtepunt van heel het liturgische jaar.

We vieren de instelling van de H. Eucharistie, de instelling van het priesterschap, met de bekende woorden “doe dit tot mijn gedachtenis”. Ook gedenken we de instelling van het gebod van de naastenliefde tijdens de voetwassing, waarbij Jezus als dienaar de voeten wast van zijn leerlingen. Het zijn drie wezenlijke en belangrijke pijlers van ons geloof. Laten we het in eerbied en aandacht vieren.

Preek

Dierbare medegelovigen, waarom is deze avond anders? Waarom is deze nacht anders dan andere nachten? Er is geen gewoon brood dat de Israëlieten eten, het is ongezuurd brood, vanwege de haast die is geboden. Matses, een plat brood dat niet is gerezen. Ronde of vierkante matses. Tegenwoordig zie je ze zo rond Pasen ook in de winkels verschijnen, want ook Pasen schijnt commercieel aantrekkelijk te zijn, zoals kerstmis dat al lang is.

In een joods gezin stelt een kind die vragen, waarom het allemaal anders is, met dat brood en die bittere kruiden. Die vragen worden aan het begin van het Pesachfeest, de seideravond, gesteld. Een feest van 7 dagen, waarin het oude verhaal van toen wordt verteld. Het volk dat het niet langer nam, dat durfde te breken met het slavenbestaan, dat opstond tegen het lot. In vertrouwen op God hebben ze dat bestaan achtergelaten en zijn ze de woestijn in getrokken met de verwachting dat achter de horizon een beloofd land zou zijn. Dat God hen door de woestijn daarheen zou begeleiden.

Dit oude verhaal is ook steeds een nieuw verhaal gebleken. De hele geschiedenis door zijn er voor dit volk Farao’s geweest. Steeds opnieuw heeft het joodse volk zich vastgehouden aan de belofte die in dit verhaal ligt opgesloten.

Slavernij en onderdrukking bestaat dus nog steeds.

Begin mei herdenken we de wreedheden van de meer recente Farao’s…Maar ook, dat tegen alle verdrukking in steeds de hoop op God is geweest; de troost van zijn belofte, dat Hij zijn mensen niet los zal laten. Hij die mensen doet opstaan, om door de woestijn van het dagelijkse, het leven tegemoet te gaan.

Het verhaal mag ook ons inspireren om in Gods naam het leven niet te laten voor wat het zo vaak lijkt te zijn, bitter en hard, overheerst door wrange machten. Niet alleen ver weg en niet alleen in het groot….Maar ook in onze straat, in families, vrouwen en mannen zelfs jongeren. Er zijn machten om ons heen die ons onmachtig maken.

Op deze avond lezen we dus dat verhaal van God, die naar zijn mensen omziet, die wil bevrijden uit de wil van de kwade machten. Die God die mensen ruimte geeft en leeftocht voor onderweg, onderweg naar nieuwe toekomst mogelijkheden.

Mogelijk vierden Jezus en zijn vrienden juist dit feest, die bijzondere avond dat Jezus opstond en de voeten ging wassen. Het is vanuit dat verhaal dat we vanavond hier in de kerk ook de vraag kunnen stellen: “Waarom is deze avond anders dan de andere avonden”?  Het Johannes evangelie help ons bij het antwoord.

Opvallend is hoe de evangelist deze belangrijke gebeurtenis inleidt. Er is meer aan de hand, dan je zo ziet, lijkt hij te willen zeggen.

In het verhaal uit Exodus is dat ook al zo. Ook dat is meer dan een verhaal over de strijd tussen twee volkeren. Dat is ook zo.  Maar die strijd staat a.h.w. ingebed in een geloofsverhaal. Het is God die omziet, zich het lot van mensen aantrekt en hen een perspectief geeft.

Ook Johannes laat zien dat die voetwassing meer is dan een lesje in nederigheid.

Het is een inleiding op het hele paasverhaal. Jezus stelt een teken. En daarin zien we de roeping van Jezus; zien we waartoe Hij kwam… Het is de avond van opstaan en je slavenkleren uittrekken om op weg te gaan naar het beloofde land.

Op deze avond is het Jezus zelf de gezondene, de Zoon die opstaat om zijn bestaan in de wereld af te leggen; om op weg te gaan; zijn weg van hemelse solidariteit.

Alleen, hij doet op deze avond het tegenovergestelde van wat ze gedenken. Hij staat niet op om vrij te zijn, maar om zich te binden aan zijn roeping. Hij zet de stap op de weg van het dienaar zijn”.  Dat is wat we zien. De Heer die zijn bestaan op het spel zet; die zelf kiest voor de woestijn van vernedering, van eenzaamheid, van lijden; opdat wie Hem volgen weten van zijn liefde, en daardoor gesterkt zelf gaan leven in zijn liefde.

Er zit iets dubbels in dit verhaal van de voetwassing. Er spreekt iets uit van:

de weg die Jezus gaat, is de weg die Hij voor ons gaat. En ook, het is de weg waarop hij ons voorgaat. Hij heeft het voor ons gedaan, en Hij doet het voor ons.

Nee het is geen nederigheid in kleinheid, maar een nederigheid in liefde. Een liefde die zichzelf wegcijfert en de ander groot maakt.

Dat is wat we deze avond gedenken. Dat Hij zich in liefde geeft om voor anderen een perspectief te openen. Niet voor niets is vandaag de kleur wit… ook al horen we donkere tonen in het verhaal.

Hier gaat het er om, dat we in het licht van zijn liefde, tot nieuw leven kunnen komen. Amen.