Preek op 27-11-2016, 1e zondag van de advent, jaar A, pastoor Frank Domen

openingswoord

Broeders en zusters, de advent is begonnen; de eerste kaars wordt nu aangestoken…

Wij zien uit naar de komst van de Messias, die nieuwe liefde wil brengen in onze gewonde wereld. Wij kunnen Hem ontmoeten in ons dagelijks bidden en werken, en bijzonder in de heilige Eucharistie, die het hart van de Kerk is.

Waarom bijzonder in de Eucharistie? Omdat geloof- en kerk-zijn begint en eindigt met eerbied voor de verrezen Heer in ons midden. En de mooiste en de hoogste wijze van aanwezig-zijn, broeders en zusters, is Onze Heer Jezus Christus in de heilige Eucharistie.

Het is dan ook belangrijk om trouw te zijn in de zondagse viering van de Eucharistie. Wie met kerstmis een bijzondere genade wil ontvangen, kan dat te kennen geven door ‘s zondags trouw naar de kerk te komen. Wij kunnen Jezus niet dwingen ons zijn genade te geven. Laten wij doen wat wij wél kunnen: van deze advent een tijd maken van extra liefde. Ik ben ervan overtuigd, dat ook de kerst dan een tijd van bijzondere genade wordt, dat wij zullen ervaren dat Jezus Christus werkelijk mens is geworden; in een stal, ja, maar ook in heel ons leven.

openingsgebed

Laat ons bidden. God, onze Vader, van U zijn de eeuwen en de tijden, de dagen en de nachten. Laat niet toe dat wij leven alsof wij niets meer te verwachten hebben. Wek in ons hart een heilzame onrust omwille van het uur waarop uw Zoon zal wederkomen, Jezus Christus, onze Heer. Die met U leeft en heerst … . Amen.

preek

Broeders en zusters, wij hebben de afgelopen weken gehad over de oerknal als begin van de schepping; over Adam en Eva, dat wij die verhalen niet letterlijk hoeven te nemen. Zij hebben een diepere betekenis en uit die betekenis blijkt Gods liefde voor ons.

Onze kinderen worden op school onderricht in de evolutietheorie van Charles Darwin (†1882): alles is ontstaan uit een toevallige ontwikkeling waarin alleen de sterksten overleven. Later werd dit het idee van de ‘survival of de fittest’. Zulke ideeën kunnen leiden tot sociale onrechtvaardigheid en zelfs tot de uitwassen van het nationaal-socialisme van Nazi-Duitsland.

Ons lichaam kan inderdaad een bepaalde evolutie hebben doorgemaakt. Maar dit betekent niet, dat mensen uit de apen zijn voortgekomen. Als het leven enkel uit ontwikkeling zou voortkomen, zou het dan niet, net als onze computers, steeds beter moeten worden!?

Door een evolutie in de natuur te herkennen kunnen wij die natuur beter begrijpen. Maar de door God geschapen natuur is meer dan het overwinnen van de sterkste. Daarom hebben wij als christenen een bijzondere zorg voor de zwakkeren in de samenleving.

Er is een groot verschil tussen mensen en dieren. Helaas is dat niet voor iedereen vanzelfsprekend. Wíj hebben een verstand, wíj kunnen nadenken. Een dier heeft alleen instinct. Een mens kan vrijwillig het besluit nemen om zijn instinct niet te volgen. In geval van gevaar bijvoorbeeld, zegt ons instinct, dat wij moeten vluchten, maar als er een zwakkere zou achterblijven, zegt ons verstand of ons hart: Nee, blijf om die ander te redden.

Broeders en zusters, ons denken is een geestelijke activiteit, en staat los van ons lichaam. Als mensen zijn wij niet voortgekomen uit de dieren. De evolutie betreft ons lichaam, maar de mogelijkheid om te denken komt bij geen enkel dier voor. Die gave hebben wij van God.

Als gelovigen weten wij, dat er nog een verschil met dieren is: wij hebben een onsterfelijke ziel. In een vorige parochie werd een mevrouw een beetje boos op mij, omdat uit mijn verhaal bleek, dat zij in de hemel haar overleden poes niet zou terugzien. Zij mag dat best geloven, maar helaas, zij heeft ongelijk.

De ziel maakt ons tot de mens, die wij zijn en geeft ons een eigen persoonlijkheid, die zich bewust is van zichzelf. Wij zijn een eigen ‘ik’ dat bewuste keuzes kan maken. Dat wordt vooral duidelijk als wij keuzes maken op basis van ons aanvoelen van wat moreel goed en fout is. Dat kunnen dieren niet. Wij kunnen zulke keuzes maken door ons geweten.

Ieder van ons is uniek en onvervangbaar, want wij zijn ieder een eigen individu. Onze menselijke ziel wordt rechtstreeks door God geschapen op het moment, dat het leven begint, dus bij de bevruchting. De ziel is de kern van het leven waarmee wij letterlijk ‘van harte’ van God en van elkaar kunnen houden.

Als kinderen vertellen, dat wij van de apen afstammen, kunnen wij zeggen, dat ons lichaam een ontwikkeling heeft doorgemaakt, maar dat wij – in tegenstelling tot de dieren – een door God geschapen ziel hebben, die ons de mogelijkheid geeft om te denken en vrij te kiezen tussen goed en kwaad. Bij een olifant wegen de hersens ongeveer 5 kg. en bij een volwassen mens ongeveer 1½, maar wij kunnen denken en een olifant niet.

Broeders en zusters, in het evangelie spreekt Onze Heer Jezus Christus uitdrukkelijk over één van de vaardigheden van de ziel, over het nadenken. Hij noemt dat ‘waakzaamheid’. Denk na over waar jij vandaan komt, waarheen jij op weg bent. Denk na over wat er aan goed en kwaad in jouw leven gebeurt en in de wereld om je heen. Denk na en maak de goede keuze, en wacht niet te lang, want de dood kan komen als een dief in de nacht.

Politiek, economie en wetenschap zijn belangrijk, maar Gods vrede kunnen wij enkel verkrijgen door te bidden en te werken, door God in ons leven, in onze ziel, toe te laten. Een klein kistje wordt waardevol als wij er bijvoorbeeld parels of diamanten in bewaren. Ons leven krijgt eeuwige waarde als wij Jezus Christus er een plaats geven.

Wij kunnen Jezus Christus ontmoeten in zijn volk, in zijn woord, in de priester, maar in de Eucharistie is Hij met heel zijn godheid en mensheid aanwezig om ons te helpen. Wij kunnen onszelf nu de vraag stellen welke plaats wij de eredienst in ons leven geven?

Wij zijn nu in dit Godshuis, heel goed. Maar trekken wij ons ook weleens terug om met God alleen te zijn? Bidden wij met onze partner en kinderen? Wij ontvangen allerlei sacramenten, maar hebben wij het afgelopen jaar ook al eens het Sacrament van Boete en Verzoening ontvangen, omdat – zoals de Bijbel zegt – niemand zonder zonde is? De Biecht is hét sacrament van de genezing. Zit iemand niet lekker in zijn vel, kom dan eens praten. Misschien heb je innerlijke genezing nodig.

Misschien vinden sommige mensen de Eucharistieviering saai. Dat is mogelijk. Wij doen ons best. Maar… wat brengen wijzelf mee? Komen wij om Gods liefde te ontvangen en om Hem te eren, elkaar te steunen? Een viering kan grote dingen in ons leven doen… als wij grote verwachtingen hebben. Wie met zijn hart bij het altaar is, is in de geest bij het Laatste Avondmaal en op de berg Golgotha; zijn vreugde en verdriet wordt door Jezus meegenomen naar de hemelse Vader.

Christus vraagt ons met hart en ziel lief te hebben. Wij kunnen niet God liefhebben én ons hart sluiten voor onze naaste, en ook omgekeerd: wij kunnen niet onze naasten liefhebben én ons hart sluiten voor God, die de Vader is van die naaste. Wij mogen geen familieleden buitensluiten.

Geloven is een beweging tussen twee harten. God is een persoon. Wij zijn personen. Wij willen bemind worden. Ook God wil bemind worden. Voelen wij liefde voor God? Zo niet, God voelt zich al bemind als wij erom vragen.

Bij liefde hoort eerbied, het goede in de ander zien. Waar eerbied is voor God is ook eerbied voor de mens en voor de natuur.

Joodse rabbi’s buigen eerbiedig voor de Thora, de heilige wetten van God. Gaan wij als de herders en de wijzen weleens op de knieën of als dat moeilijk is, maken wij een buiging voor God? Toen Mozes bij God kwam in de brandende braamstruik, moest hij vanwege de heilige grond zijn schoenen uitdoen. Lopen wij vóór en ná de viering nooit aan het Tabernakel voorbij zonder even te knielen of te buigen.

Geen enkele godsdienst viert, dat God mens is geworden. Wij vieren dat met kerstmis en in de sacramenten gaat het iedere dag verder. Laten wij proberen om tijdens deze adventstijd ons meer bewust te worden van Gods aanwezigheid. Dan eren wij God en tegelijk voelen wij zijn kracht. En voor mensen om ons heen kunnen wij een bron van kracht zijn.

Ik wens jullie een vruchtbare adventstijd toe. Amen.