Preek op 02-08-2015, de 18e zondag door het jaar B, diaken Eelke Ligthart

openingswoord

Allemaal van harte welkom bij de viering van de H. Eucharistie op de 18e Zondag door het jaar.

In de bijbel worden we vaak meegenomen naar de woestijn. De woestijn staat symbool voor de levensweg die iedere mens gaat. Woestijn doet ons denken aan verlatenheid, woestenij, geen voorzieningen die ons wel ten dienste staan in onze beschaafde wereld. Geen mogelijkheid om op te gaan in de ontelbare kansen van cultuur en vertier.
In tegendeel: Woestijn is een confrontatie met je grenzen en beperkingen, je behoeften, lichamelijk en geestelijk. Woestijn is een leerschool in het kijken naar jezelf. In het leren onderkennen wat opgelegd en opgedrongen is.
Vandaag geeft Jezus ons opnieuw aan waar het echte brood van leven is te vinden, zodat we geen honger meer zullen hebben.
Een fijne viering toegewenst.

preek

Ontdekken wat de echte drijfveren in je leven zijn en ontdekken wat je mogelijkheden en onmogelijkheden zijn, is vaak een moeilijk proces dat voor sommige mensen een leven lang duurt. Onderscheid leren maken van wat belangrijk is en wat is overtollig. Het gaat over keuzes maken, van wat neem ik wel mee, en wat niet. Zo ook als je op vakantie gaat, meestal neem je teveel mee.
Woestijn staat voor een leerschool van loslaten. Loslaten van de angsten waardoor we onze vrijheid in beslag laten nemen en die ons belemmeren om onze diepste aspiraties te ontdekken.
Woestijn staat voor loslaten, maar een ander belangrijk punt is de saamhorigheid.
Het Joodse volk ging niet als individu de woestijn in, maar gezamenlijk. Toch klaagden ze bij Mozes en Aaron: “Waren we maar door de hand van de Heer gestorven in Egypte”. Daar moesten ze weliswaar onmenselijk hard werken, maar ze wisten waar ze aan toe waren. Nu leden ze honger en waar was dan dat zogenaamde beloofde land?

Toch waren ze vertrokken uit Egypte en niet alleen omdat ze onmenselijk hard moesten werken. Het ergste was dat velen zich hadden neergelegd bij hun ellendige lot. Als je voor een dubbeltje geboren bent, wordt je nooit een kwartje. Tegen die Egyptenaren kun je toch niet op. De mens wikt, maar God beschikt. Wij mensen hebben heel gauw de neiging om ons neer te leggen, ons te schikken in ons lot. Zeker als het gaat om niet persoonlijke dingen. Oorlog, zinloos geweld, de honger in de wereld. Wat kan ik daar tegen doen? Met een stille tocht maak je geen einde aan zinloos geweld. Bovendien hebben we het druk met andere zaken. De hypotheek moet worden betaald, de kinderen moeten handballen, naar gymnastiek, de vakantie moet minstens even flitsend zijn als vorig jaar. Onze agenda’s staan vol met activiteiten en verplichtingen. Ons leven lijkt op een tredmolen en wie eruit wil breken, kan rekenen op een nat pak. Dus…
Maar toch blijft het knagen, dit kan toch niet alles zijn, er moet toch meer zijn?
Zo moeten die mensen daar in Egypte er ook over hebben gedacht. Ze hoefden van Mozes niet in de klei te blijven ploeteren, maar ze moesten hun rug rechten en hun leven richten op Gods bestemming: gerechtigheid en vrede in tevredenheid en blijheid.
En dan toch maar op weg gaan door die woestijn, wetend dat ze allemaal in hetzelfde schuitje zitten en elkaar tot steun moeten zijn. Dat ze het ware brood zullen vinden. Dat ze brood van leven voor onderweg zullen vinden.
Ons leven wordt wel vergeleken met een pelgrimstocht, altijd onderweg naar een betere wereld. Vaak dringt het besef niet tot ons door dat we moeten zoeken naar een wereld zoals God die heeft bedoeld.
Daarom is vakantie vieren goed voor de mens. Even afstand nemen van de dagelijkse zaken, even bij jezelf tot rust komen. Krachten opdoen voor de toekomst. Het vastgeroeste proberen los te maken en andere wegen te zoeken.
Daar heb je soms een vakantie voor nodig, soms heb je de stilte van een woestijn, van een pelgrimage nodig.
Waar kun je het brood vinden om geen honger meer te hebben.
Vele mensen lopen tegenwoordig in de woestijn van hun leven. We proberen er het beste van te maken om elkaar vast te houden. Elkaar tot steun te zijn binnen onze gezinnen, in ons dorp of stad, in onze parochies. Zekerheid is soms ver te zoeken. Veranderingen in kerk en maatschappij maken mensen onzeker. Waarheden zoals die vroeger golden, daar hebben we nu grote vraagtekens bij.
Werkte men vroeger bij de hoogovens of de KLM of PTT dan zat je daar veilig tot aan je pensioen.
In de kerk was het vroeger duidelijk wat je moest geloven, maar tegenwoordig zijn er veel nieuwe filosofieën en ideeën. Valt er uiteindelijk nog wel een duidelijke richting waar te nemen waar we als maatschappij en geloofsgemeenschap naar toe gaan?
Een belangrijk woord was in de tijd van Mozes, net zo als dat ook voor ons geldt: Vertrouwen.
Wij moeten vertrouwen hebben in de toekomst, binnen onze gezinnen, in de parochie.
De mensen van Mozes moesten leren vertrouwen. Ze mochten slechts voor een dag het Manna verzamelen. Wie meer verzamelde dan voor die ene dag ontdekte dat het de volgende dag onbruikbaar was.
Als je dat zo eens overweegt vraag je je wel eens af waar wij in onze moderne tijd mee bezig zijn. De economie van het meer en steeds meer tiert welig. Het verschil tussen arm en rijk wordt steeds groter. Steeds meer mensen hebben nauwelijks een bestaan.
En toch is het waar wat Mahatma Gandhi zei: De aarde brengt genoeg voort voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht. Wie bereid is te delen zal niet tekort komen. En dan is Gerechtigheid een belangrijk baken op weg naar het beloofde land. Op weg naar God die het ware brood, het brood van leven is.
Velen hebben zijn brood gegeten en het smaakt naar meer. Ze zijn, zo lijkt het onverzadigbaar en willen in dat geloof alles regelen zoals dat in de maatschappij ook gebeurt. Zoals we in het boek Prediker lezen: alles gebeurt op tijd en uur,

Afbreken en opbouwen, rouwen en feesten, oorlog en vrede alles heeft zijn tijd. Want is het geen gave van God dat we kunnen eten en drinken en gewin hebben van al ons getob. Immers wat God doet houdt stand.
En wij zijn geschapen naar zijn beeld en gelijkenis. Hij daagt ons iedere dag weer uit om licht te maken waar het donker is, leven mogelijk te maken waar het onmogelijk is, en vreugde te beleven aan het scheppen van wat schoon en plezierig is.
Wie dat verstaat, kan zijn denken vernieuwen, kan groeien in menselijkheid en liefde. Kan meebouwen aan een wereld waarin de droom van God zichtbaar wordt in ons mensen. Hij biedt ons zijn brood als voedsel voor onderweg. Laten we daarop vertrouwen. Amen.