Preek op dinsdag 25-12-2012, Eerste Kerstdag, jaar C, pastoor Frank Domen

openingswoord

Broeders en zusters, allemaal van harte welkom op deze eerste Kerstdag.

Niet alleen herders en wijzen komen tezamen onder ’t sterreblinken, maar ook wij. Ook wij laten ons lied weerklinken voor het Kind in Bethlehem. Venite adoremus: Komt, laten wij aanbidden.

Wij allemaal zijn wel vaker op kraamvisite geweest om een kindje te bewonderen en de ouders te gelukwensen. Maar dit kindje mogen wij bovenal aanbidden. Wij mogen ervoor neerknielen, want dit kleine, hulpeloze wichtje is de Zoon van de allerhoogste God, de machtigste Koning, de Schepper van hemel en aarde. Dit Kind is God zelf, die mens is geworden.

Ooit vroeg ik aan kinderen waarom God toch in hemelsnaam die veilige, hoge hemel heeft verlaten en op onze koude en onveilige aarde is gekomen. En één van de kinderen antwoordde: God heeft de vrede van de hemel op de aarde willen brengen.

En dat is de volle waarheid. Jezus Christus heeft de hemel op aarde willen brengen. Hemel en aarde met elkaar willen verbinden. Het Rijk van God moest een plaatsje krijgen in het hart van de mensen.

Het is niet zo, dat wij na 2000 jaar christendom moeten zeggen, dat de vredesmissie van Jezus mislukt is. Iedere generatie zal zelf opnieuw moeten aangeven of zij aan zijn oproep tot vrede gehoor wil geven.

Kijken we naar dat arme Syrië. Dictatuur of niet, het was op zich een redelijk welvarend land. Nu is er een revolutie. Het land ligt aan puin. Het wordt met de dag erger. Er vallen tienduizenden slachtoffers. Er zijn honderdduizenden vluchtelingen, ook onder de christenen. Als we naar andere landen kijken, zien we het gebeuren, dat vaak de ene dictatuur plaats maakt voor de andere. Wat is de winst? Er zijn alleen maar verliezers! God huilt met ons om de oorlog en het geweld tegen onschuldige mannen, vrouwen en kinderen.

Als wij kerstmis gaan vieren, laten wij hen dan niet vergeten. Kerstmis is niet allereerst gezelligheid. Voor Jozef en Maria was de eerste kerst zeker niet alleen maar gezelligheid. Kerstmis is leven in vrede door onze verbondenheid met het Kerstkind èn verlangen naar vrede voor hen, die dit grote geluk nog moeten missen.

Beste medegelovigen, sinds de eerste kerstmis is onze God geen verre, afstandelijke God meer. Hij is onze gelijke. Alles wat wij ondergaan aan vreugde en verdriet heeft onze God ook ondergaan. God is onze Vader. God is onze Broeder. Danken wij God voor zo veel nabijheid. Smeken wij Hem de harten te openen van alle oorlogszuchtige mensen, ver weg en dicht bij.

openingsgebed

Laat ons bidden. Heer onze God, niemand heeft U ooit gezien. In uw Zoon Jezus zijt Gij ons nabij gekomen; Hij is uw licht in onze duisternis, ons heil en onze vrede. Open ons hart om van deze vreugde mee te delen aan ieder mens van goede wil. Door onze Heer Jezus Christus, uw … .

preek

Broeders en zusters, op het eerste gezicht is dit evangelie een vreemd kerstverhaal. Alle voor ons zo bekende details ontbreken. Er wordt met geen woord gerept over het stalletje met Jozef en Maria en het goddelijke Kindje. Geen woord over engelen en herders en wijzen. Er schijnt geen ster aan de hemel.

En toch: dit verhaal raakt dieper dan de andere verhalen de kern van kerstmis. En die kern is: God heeft onder ons gewoond.

Misschien hebben wij weleens gehoord over pater Kolbe, een Poolse priester. Omdat op een dag een gevangene ontsnapt was uit het concentratiekamp Auschwitz, moesten als waarschuwing voor anderen tien mannen een bunker ingaan om daar een wrede hongerdood te sterven. Pater Kolbe ging vrijwillig de hongerbunker in in de plaats van een Poolse huisvader om zo diens leven als huisvader te redden.

Die Poolse huisvader overleefde de oorlog. Later zei hij: “In het begin was ik verschrikkelijk in de war bij de gedachte, dat ik nog leefde, omdat hij voor mij was gestorven. Maar later kwam ik meer en meer tot de overtuiging, dat pater Kolbe dit had gedaan, niet zozeer om mijn leven te redden dan wel om bij de verschrikkelijke doodsstrijd van de negen anderen aanwezig te kunnen zijn”. Pater Kolbe hield zo veel van mensen, dat hij de meest verschrikkelijke levensmomenten vrijwillig met hen wilde delen. Wat Kolbe deed is een goede uitleg van het evangelie van vandaag.

Jezus is door de hemelse Vader gezonden om bij ons te zijn, zo zegt de evangelist Johannes. Door Hem is God zijn volk op aarde nabij gekomen. God leefde midden onder hen. In het Oude Testament staat geschreven, dat God in het aardsparadijs wandelde met Adam en Eva. Wel, dat hoeven wij misschien niet letterlijk op te vatten, want God was toen nog geen mens. Maar in Jezus Christus kon God letterlijk met de mensen wandelen, spreken en maaltijd houden. Jezus heeft alles met de mensen willen delen, niet alleen het leven, maar ook de dood. Precies zoals pater Kolbe bij zijn 9 medegevangenen was.

God is werkelijk mens geworden en zijn voorkeur ging uit naar de mensen, die door anderen werden buitengesloten. Als God werkelijk mens is geworden, dan wordt God mishandeld en misbruikt overal waar mensen worden mishandeld en misbruikt, dan wordt God uitgestoten overal waar mensen uitgestoten worden. Het kwaad dat mensen elkaar aandoen, doen zij God aan.

Om dit alles nog duidelijker te maken, zou ik nog een voorbeeld willen geven, dat misschien wat minder bekend is. Janusc Korczak was dokter en leider van een Joods weeshuis in Polen. Op een dag kwamen de nazi’s alle joodse kinderen weghalen om ze in het concentratiekamp om te brengen. Hij ging vrijwillig met hen mee. Hij hoefde dat niet, maar hij wilde de kinderen niet alleen laten. Toen de kinderen naar de gaskamer werden gebracht, ging Janusc voorop met twee kinderen aan zijn hand en al de anderen volgden. Hij is samen met hen de gaskamer binnengegaan en is met hen gestorven.

Als je letterlijk in de put zit is het om je heen donker en boven je is het licht. Jezus Christus, de Vredevorst, is niet allereerst Iemand, die ons uit de put haalt, maar Hij daalt tot ons af in de put, zoals pater Kolbe en dokter Janusc dat deden. Jezus Christus daalde af uit de lichtende hemel tot in de donkere put, die de aarde voor mensen soms is.

Zo gaat Jezus Christus met ons door het leven, desnoods met ons in de put. Hij houdt ons bij de hand en blijft ons trouw tot in de dood. Dat is de kern van deze Blijde Boodschap: en het Woord is vlees geworden en heeft midden onder ons gewoond. Dit woord van God is geen woord van veroordeling, maar een woord van vrede en verzoening, van nabijheid. In dit woord is de goedheid en mensenliefde van onze God zichtbaar geworden. Gods liefde wordt weerspiegeld in het goddelijke Kind in de kribbe, afgedaald van de lichtende hemel naar de donkere aarde.

Broeders en zusters, wij kunnen dit mysterie met ons beperkte verstandje niet ten volle begrijpen. Wij kunnen wel geloven in Gods liefde, omdat die in Jezus Christus zichtbaar is geworden.

Ik zou jullie willen uitnodigen om vandaag en in de komende dagen nog eens stil te staan bij dit mysterie van mateloze liefde, om deze liefde te aanvaarden en ook zelf kind van God te worden. Gaan wij door het leven aan de hand van deze liefdevolle God. Hij maakt alles met ons mee, goed en kwaad, leven en dood, nooit laat Hij onze hand los.

Tijdens de nachtmis heeft paus Benedictus mensen opgeroepen om ruimte voor God te vinden. Met al onze elektronische apparaten leven wij zo snel, zegt de paus, dat veel mensen geen ruimte hebben voor God. En voor sommige mensen geldt, dat als zij geen ruimte hebben voor God, dan is het gevaar groter, dat zij ook geen ruimte vinden voor hun medemensen in nood.

Jullie, lieve medeparochianen, die wel ruimte voor God hebben gevonden, en daar hopelijk ook troost en sterkte in vinden, ik zou jullie willen vragen: deel die rijkdom met anderen, die haar nog niet hebben gevonden, maar die wel op zoek zijn naar middelen om het leven met al z’n ups en downs beter aan te kunnen. Het geloof in de God van liefde en vrede is een rijkdom … voor onszelf … maar ook om uit te delen aan anderen, zoals wij dat met zo veel zaken doen.

Mogen wij dit alles een beetje begrijpen. Dan zal het niet alleen vandaag een feest van vrede zijn, maar ook morgen en alle dagen van ons leven. Ik wens jullie allen van harte een Zalig Kerstfeest. Mogen jullie iets van de nabijheid van God ervaren. En geef die nabijheid ook door aan anderen!