Preek op 24-03-2019, 3e zondag van de Veertigdagentijd, jaar C, pastoor Frank Domen
OPENINGSWOORD
Beste medegelovigen, allemaal van harte welkom op deze derde zondag van de veertigdaagse Vastentijd.
Als wij bijvoorbeeld naar onze televisie kijken, weten wij echt niet hoe dat precies werkt. Er gaan signalen door een kilometerslange kabel, maar hoe het komt, dat wij die uiteindelijk als beelden kunnen zien en als geluiden kunnen horen, dat zullen de meesten van ons niet weten. Ik in ieder geval niet.
Wij weten vaak niet eens hoe wijzelf in elkaar zitten. Wat bewoog ons ertoe om dit of dat te zeggen of juist niet te zeggen, we weten het soms zelf niet.
God kan ons helpen inzicht te krijgen in onszelf. En Hij geeft tegelijk een gratis recept mee. Ja, Hijzelf is het medicijn: woorden en sacramenten, die ons eeuwig leven schenken. Een nieuw hart leidt tot een nieuwe manier van leven, tot een nieuwe maatschappij. Laten we niet aan de zijlijn blijven staan, maar er allemaal aan meewerken.
OPENINGSGEBED
Laat ons bidden. God, Gij weet wat er in de mens omgaat, Gij schouwt in de diepte van ieders hart; Gij kent ons pogen en ons falen. Daarom zijt Gij een God van groot geduld. Doe ons geloven, dat Gij bij machte zijt de zonde weg te nemen uit ons hart, en schenk ons uw heilige Geest door Jezus Christus, uw Zoon. Die met U … Amen.
PREEK
De inwoners van Jeruzalem hadden natuurlijk geen kranten, geen journaal. Wat er ergens was gebeurd, hadden zij of zelf meegemaakt of van horen zeggen. Maar naar aanleiding van wat in het evangelie wordt genoemd, hadden de krantenkoppen in die tijd als volgt kunnen luiden: “Toren van Siloam ingestort, 18 doden” en “Nieuwe terreurdaad van de Romeinen, groep pelgrims uit Galilea in de tempel vermoord”.
Iets dergelijks is in onze tijd pas nog in Christchurch in Nieuw-Zeeland gebeurd.
Sommige Jeruzalemmers van toen zullen misschien gedacht hebben: gelukkig dat ik of mijn kinderen er niet bij waren. Anderen vroeg zich af of die slachtoffers misschien niet zelf schuldig waren, of hun ongeluk geen straf van God was voor hun zonden.
Sommige mensen praten graag over de schuld … van anderen! Is het zijn schuld? Haar schuld? Hun schuld? Maar of het misschien ook hun eigen schuld is!?
Jezus Christus gaat niet in op de vraag van wie precies het de schuld is. Hij ziet al die doodsberichten als waarschuwingen. Het ongeluk, de moordpartij, had net zo goed met anderen kunnen gebeuren. Letterlijk zegt Hij: “… als gij u niet bekeert, zult ge allen op een dergelijke manier omkomen”.
Meestal is Jezus Christus heel lief en verdraagzaam. Want God is heel barmhartig en Jezus moet dat toch uitstralen. Maar zoals ouders ook een enkele keer – uit liefde – streng moeten optreden, zo moet Jezus Christus dat soms ook doen. Vandaag is Hij hard en duidelijk en nog wel twee keer: “als gij u niet bekeert, dan …” Niemand mag zich in slaap laten wiegen, en de mensen, die toch al slapen, die niet zien wat er om hen heen gebeurt, moeten maar gauw wakker worden. Want deze ongelukken en terreurdaden zijn nog maar een kleinigheid in vergelijking met wat nog op ons af kan komen. Alleen echte bekering kan ons redden van de ondergang. Jezus Christus wil ons wakker schudden. Hij wil niet onze ondergang.
In onze tijd, broeders en zusters, worden wij door de massamedia voortdurend bestookt met berichten over rampen, terreur en oorlog. Maar hoe gaan wij daarmee om? Welke conclusies trekken wij?
Misschien reageren wij soms toch als de inwoners van Jeruzalem en durven wij de gebeurtenissen niet recht in de ogen te zien. Honger in Afrika, of dat nu komt door grote overstromingen als in Mozambique of door grote droogte in andere Afrikaanse landen, het is het gevolg van het natuurverschijnsel El Niño, dat extreme weersomstandigheden veroorzaakt, zeggen wij dan, en in Afrika hebben ze nu eenmaal nog niet als wij de technische kennis om zich daar tegen te wapenen. En met die constatering is de kous af.
In Nieuw-Zeeland wordt het bezit van alle automatische en semi-automatische wapens verboden, maar ja, of dat gaat helpen, vragen mensen zich af. Wie echt kwaadwillend is en de juiste contacten heeft, kan toch wel aan zo’n wapen komen. En met die constatering is de kous af.
In China waar een fabriek is ontploft, ja, dat was een kwestie van het verwaarlozen van de voorschriften, eigen schuld. Zo praten sommige mensen over dit soort gebeurtenissen … En met die constatering is de kous weer af.
Tegen de Jeruzalemmers zei Jezus Christus: “als gij niet tot bekering komt, zult ge allen op eenzelfde wijze omkomen”.
In 2019 zou Hij tegen ons misschien zeggen: “Denk niet, dat jullie beter zijn dan anderen; geloof niet, dat alleen de grote bedrijven schuldig zijn aan de vervuiling; jullie allemaal gebruiken de auto voor ieder klein stukje. Geloof niet, dat alleen het Witte Huis of het Kremlin de vrede in gevaar brengen. In jullie allemaal zit er af en toe een stukje gewelddadigheid. Geloof niet” – zou Jezus Christus zeggen “dat de grote verschillen in rijk en arm alleen een gevolg zijn van verkeerde politieke keuzes. Jullie allemaal zijn niet bereid tot echte solidariteit”. Echte solidariteit, lieve mensen, doet pijn in je portemonnee. En dan zou Hij ook in onze tijd eindigen met de opmerking: “Als jullie je niet bekeren, worden jullie allemaal in de wereldcatastrofe betrokken”.
Zijn we wakker genoeg, hebben we het lef, om Jezus Christus gelijk te geven!? Geven wij toe, dat wij niet beter zijn dan anderen!?
Het lijken harde woorden van Jezus en ze zijn ook hard. Toch zijn ook deze woorden niet zonder hoop. Jezus laat mensen nooit moedeloos achter. De parabel van de vijgenboom zegt ons: er is nog hoop, de tijd van genade is niet voorbij, in tegendeel. De rampen zijn niet onvermijdelijk. Er is nog een tijd om ons te bekeren.
De eerste stap naar bekering bestaat misschien daarin, dat wij geloven dat onze persoonlijke bekering zin heeft. Het is niet waar, dat wij persoonlijk niets kunnen veranderen aan het feit, dat de politieke kopstukken doen wat ze willen. Als ik anders ga leven, als wij in onze omgeving doen wat wij kunnen, zullen anderen zich bij ons aansluiten. Heel de wereld kan verbeterd worden, door bij onszelf te beginnen.
De tweede stap naar bekering zou kunnen zijn, dat wij eerlijk zijn tegenover onszelf. Wij klagen wel veel wantoestanden aan, maar wat doen wij er zelf tegen? Gedachteloos verspillen wij stroom, die toch van zonnepanelen komt. Wij gebruiken uit gemak onnodig onze auto. Wij trekken ons niet veel aan van mensen in nood, wij laten bijvoorbeeld anderen de dozen van de voedselbank vullen. Vaak veroordelen wij in plaats van te vergeven. Wij roepen, dat de maatschappij moet veranderen, maar doen wijzelf wel mee!?
Lieve mensen, kunnen en willen wij onszelf met betrekking tot dit soort punten bekeren? Willen wij conclusies trekken, die op het eerste gezicht niet zo gemakkelijk in praktijk te brengen zijn!?
Nog een derde en laatste stap naar bekering: God op de eerste plaats stellen. Nemen wij de tijd om te bidden, om naar Gods wil te vragen, óók op weekdagen? Beseffen wij, dat niet alleen wij God nodig hebben, maar dat God ook ons nodig heeft om zijn Koninkrijk, een leefbare wereld, op te bouwen? Willen ook wij werken aan vrede, gerechtigheid en zorg voor de schepping? Als we dat doen, zal onze kleine bekering na verloop van tijd andere mensen inspireren om enthousiast mee te gaan doen. Zijn wij hoopvolle mensen. Het is echt nog niet te laat. Amen.
Voorbede
Om geduld voor alle vervolgde christenen,
dat zij blijven hopen op God die alle nood ziet en hoort,
en al eerder is afgedaald om zijn volk te bevrijden –
zoals we in de eerste lezing hoorden.
Laat ons zingend bidden.
Voor alle wereldleiders en regeringen;
om een vast geloof in de God van Abraham, Isaak en Jakob,
zodat goede wetten worden gemaakt,
en zij een voorbeeld zijn voor hun volk.
Laat ons zingend bidden.
Voor alle slachtoffers van aanslagen en natuurrampen,
in ons eigen land, in zuidelijk Afrika, en in vele andere gebieden;
om geloof en moed voor alle betrokkenen,
en om goede hulp van medemensen.
Laat ons zingend bidden.
Voor onze parochiegemeenschap;
dat wij mensen, die geen goede vruchten lijken te dragen,
omringen met extra liefde en zorg.
Laat ons zingend bidden.