Het jaarlijkse evenement ‘The Passion’ op Witte Donderdag trekt, thuis voor de buis, gemiddeld meer dan drie miljoen kijkers. En tussen de 15.000 en 20.000 mensen zijn steeds ter plekke lijfelijk aanwezig. Wie zijn (in heel kort bestek) de échte hoofdrolspelers?

Jezus

Hij is God en mens in één, en zijn naam betekent ‘God redt’. Eén van zijn prachtige bijnamen is ‘Koning der koningen’. Deze Koning der koningen werd geboren in een stal. Herders, de minsten van de toenmalige maatschappij, werden door engelen uitgenodigd op kraamvisite te komen. Maar ook drie wijze, machtige, rijke én knielende koningen kwamen van verre, geleid door een bijzonder hemels teken.

Jezus’ verkondiging van de wet- en regelgeving van het Rijk Gods op aarde maakte enthousiast én ook niet. De Tien Geboden werden bevestigd: geen jota (de kleinste Hebreeuwse letter) mocht veranderd worden. Deze wetten van de eeuwige God zijn namelijk niet voorzien van een houdbaarheidsdatum, raken níet gedateerd, níet achterhaald en worden níet onmenselijk. Elk leven, geschapen naar Gods beeld en gelijkenis met een onsterfelijke ziel, dient altijd en overal geëerbiedigd te worden en niet gemanipuleerd, want is een geschenk en geen eigendom. Liefdevolle trouw aan God en mensen staat op een ereplaats in Jezus’ verkiezingsprogramma: je partner, alle medemensen, vooral in nood, dichtbij én ver weg. Ook op een ereplaats staan: de laatste plaats kiezen, eerst denken aan het welzijn en geluk van de ander, het bidden voor vijanden, vergeving vragen en schenken, extra zorg en aandacht hebben voor kwetsbare groepen: armen, zieken, vreemdelingen en ook tollenaars en zondaars, verloren schapen. Dit alles is door Jezus benoemd en vóór-geleefd.

Het Rijk Gods op aarde blijkt ook bijzonder economisch ingericht: de arbeiders van het laatste uur (niemand had hen eerder werk gegeven en zij moesten toch voor hun gezin zorgen) krijgen evenveel uitbetaald als degenen die de last en de hitte van de dag hebben gedragen. Belastingparadijzen zijn onvindbaar op de landkaart van het Koninkrijk Gods op aarde. Te grote spaartegoeden, voorraden en bonussen worden afgeraden, want maken de kans op een eeuwig gelukkig leven niet groter: de nood hier beneden moet geledigd worden. We worden uitgenodigd te kijken naar de vogels in de lucht en de lelies op het veld. En een wereldwijd goed geestelijk klimaat is ook goed voor materiële klimaatproblemen.
Jezus, hemelse klokkenluider, verkondigde deze Zaligsprekingen van de daken en ook een nieuw sociaal contract. Maar, o wee, de kerkelijke en politieke elite en machthebbers in zijn tijd waren tégen. Hun macht en aanzien waren in het geding. In de bekende achterkamers werd besloten Hem uit de weg te ruimen. The Passion vangt aan.

Maria

Er is maar één Maria, Moeder van God en mens in één. Zij speelt een hoofdrol in The Passion én in de wereldgeschiedenis. Haar naam wordt in de Bijbel niet zo vaak genoemd, maar achter de schermen van het wereldtoneel, toen en nu, is ze heel actief. Ze was aanwezig op de bruiloft van Kana, wordt niet met name vermeld, maar wel als ‘de moeder van Jezus’. Zíj was het die bemerkte dat de wijn opraakte en dat tegen Jezus zei. Maar Hij antwoordde dat zijn tijd nog niet gekomen was. Vervolgens, zo geestig en vol vertrouwen, ging Maria naar de dienaren en zei gewoon dat ze maar moesten doen wat Hij zou zeggen! En het wonder geschiedde: ongeveer 600 liter water veranderde in wijn! Maria’s zachte macht en kracht! Alle tegenwerking en lijden, Jezus aangedaan door de mensen, heeft Maria’s ziel als met een zwaard doorboord. Zij stond, als één van de weinigen, wél onder het kruis. En daar, op die zo pijnlijke plaats, nam Maria Johannes, én alle mensen, als haar kinderen aan … wat een onvoorstelbaar groots en mooi en Koninklijk gebaar.

Petrus

De evangelist Lucas heeft opgeschreven dat in de Hof van Olijven “Jezus, aan doodsangst ten prooi bloed zweette, zijn zweet werd tot dikke druppels bloed, die op de grond neervielen”. Bloed zweten, is een heel bijzonder en zeldzaam voorkomend verschijnsel. Men denkt dat de bloedvaten rond de zweetklieren door heel veel stress of angst zodanig opzetten, dat ze barsten. Zodoende komt niet alleen zweet, maar ook bloed uit de klieren. Lucas was arts en opmerkzaam! Waar kwam die stress bij Jezus vandaan? Hij wist wat Hem (God en mens in één) te wachten stond: Hij kende de Schriften. Hij, de lijdende dienaar van Jahwe, over wie de profeet Jesaja (53,3-7) had voorspeld: “Geminacht en gemeden door de mensen, man van smarten, met ziekte vertrouwd, geminacht en als niet de moeite waard beschouwd. Hij werd gefolterd en diep vernederd, als een lam naar de slachtbank geleid”. Jezus had Petrus, Johannes en Jakobus gevraagd om één uur met Hem te waken. Het lukte niet; ze vielen tot drie keer toe in slaap. Toppunt van eenzaamheid voor de in doodsangst verkerende Heer.

Petrus, zó enthousiast en impulsief. Op de berg van de Gedaanteverandering: “Heer, het is goed dat we hier zijn. Ik zal drie tenten bouwen”. Zo moedig als géén gevaar dreigde: “Heer, mijn leven zal ik voor U geven”. Zo’n rotsvast vertrouwen als de levenszee kalm was: “Heer, zeg mij dat ik over het water naar U toe moet komen”. In de nacht van Witte Donderdag op Goede Vrijdag ontkende Petrus, uit angst ook gevangen genomen te worden, drie keer dat hij Jezus kende. Toen Jezus drie keer was gevallen onder zijn kruisdraging werd Simon van Cyrene gedwongen Hem te helpen, Petrus was er niet. Toen Jezus aan het kruis hing, Petrus was er niet. En toch … na zijn verrijzenis koos Jezus Petrus uit om zijn lammeren te weiden, zijn schapen te hoeden en te weiden … wat een onvoorstelbaar groots en mooi en Koninklijk gebaar.

Judas

Van de apostel Judas (Iskariot) is, historisch gezien, bijna niets bekend. En toch speelt hij een hoofdrol in The Passion. Geld lijkt een hoofdrol te spelen in het leven van Judas. Toen Maria Magdalena eens met echte en heel kostbare nardusbalsem de voeten van Jezus zalfde, zei Judas Iskariot: “Waarom is die balsem niet verkocht voor driehonderd denaries en het geld aan de armen gegeven?” Het commentaar van de evangelist Johannes (12,6): “Hij zei dat, niet omdat hij bezorgd was voor armen, maar omdat hij een dief was en uit de beurs die hij bewaarde, wegnam, wat erin kwam”. Voor het kussen van Jezus in de Hof van Olijven ontving Judas dertig zilverstukken. Zo is de ‘Judaskus’ tot op de dag van vandaag de wereldgeschiedenis ingegaan. Spijt en wroeging tekenden de heel korte rest van Judas’ leven. Heeft niemand hem verteld over de barmhartigheid van de Koning der koningen?!

Pontius Pilatus

Ook een hoofdpersoon uit The Passion. In de Geloofsbelijdenis bidden we in één adem: “Die geleden heeft onder Pontius Pilatus, is gekruisigd, gestorven en begraven”. Ook de uitdrukking: ‘Zijn handen in onschuld wassen’, heeft alles te maken met het gedrag van landvoogd Pilatus, die Jezus eigenlijk wilde vrijlaten. Hij zei immers een paar keer tegen de hogepriesters en oudsten, dat hij geen schuld vond in Jezus. En, zo staat ook geschreven, “Hij (Pilatus) wist dat zij Jezus uit nijd hadden overgeleverd”. Pontius Pilatus werd ook nog gewaarschuwd door zijn vrouw: “Laat je niet in met deze rechtschapen mens, want ik heb vannacht in een droom veel om Hem moeten doorstaan” (Mt. 27,19). Maar Pilatus liet zich intimideren door de oudsten en hogepriesters, die het volk beïnvloedden, door Herodes en door veel geschreeuw: “Als gij die man vrijlaat, zijt ge geen vriend van de keizer. Wie zich voor koning uitgeeft, komt in verzet tegen de keizer!” En Pilatus leverde Jezus aan hen uit om de kruisdood te ondergaan, en zij namen Hem over. Arme Jezus, maar nog méér: Arme Pilatus!

Verteller

Dit jaar is Humberto Tan de verteller op 1 april. Maar eigenlijk zijn álle christenen uitgenodigd om álle dagen van het jaar ‘Vertellers’ te zijn. Vertellers, die het ‘liefdesverhaal’, The Passion genaamd, mogen vertellen in woorden én daden, in doen én laten. Prachtig hoe dat grote verlichte kruis tijdens The Passion al jaren door vele mensen door vele straten in vele steden wordt gedragen. Laten wij vooral denken, als groot of klein leed ons treft, aan Jezus’ woorden: “Laat u niet leiden door menselijke overwegingen. Wie mijn volgeling wil zijn, moet Mij volgen door zichzelf te verloochenen en zijn kruis op te nemen” (Mt 16,23-24). Er is geen groter bewijs van liefde voor Hem en voor elkaar. Zo dóende, letterlijk door zó te doen, ervaren we veel verrijzenis, nieuw leven.

Wiljan Domen