Broeders en zusters, welkom.

Het boek Prediker waaruit we een paar dagen gaan lezen behoort echt tot de grote stukken van de wereldliteratuur. Net als Wijsheid en Spreuken bevat Prediker wijze uitspraken verzameld door een onbekende auteur.

Maar in tegenstelling tot Wijsheid en Spreuken legt het boek Prediker een dramatische verklaring af over de zinloosheid van de menselijke inspanningen: alles is ijdelheid. Alles wat wij doen wordt op een weegschaal gelegd en uiteindelijk te licht bevonden. Het is pas aan het einde van dit boek, dat er een les uit al deze wanhopige opmerkingen kan worden getrokken: “Houd je schepper in ere zolang je nog jong bent, eer de kwade dagen komen en de jaren dat je zegt: het bevalt me niet meer. Om te besluiten, nu je alles hebt gehoord: vrees God en onderhoud zijn geboden; daar komt voor een mens alles op aan. Want van alles wat je doet, zelfs in het verborgene, zal Gods oordeel uitwijzen of het goed is of kwaad” (Prediker 12, 1.13-14).

Het boek Prediker waarschuwt bijvoorbeeld de mensen om niet al te veel waarde te hechten aan tijdelijke beloningen, die in het leven zo belangrijk lijken. Hij heeft het over koninkrijken, die opkomen, maar ook weer ten onder gaan – in onze tijd zouden we kunnen zeggen: bedrijven komen en gaan – en Prediker wijst erop, dat ieder van ons zal sterven. Dus niets van wat wij hier op aarde winnen zal van ons blijven.

Maar in de lange litanie over de zinloosheid van alle dingen is er toch één constante waar wij altijd op kunnen blijven rekenen, één zaak die ware wijsheid in zich draagt en voor ons een stevig fundament kan en wil zijn: God. Hij is de enige Herder, de enige bron van ware en blijvende wijsheid, die ieder van ons zal belonen voor wat wij hebben gedaan.

Deze wijsheid geldt vandaag de dag nog steeds. Prediker waarschuwt ons ervoor om God niet te vervangen door een andere bron van mindere betekenis: “als ik deze promotie krijg” of “als ik dit huis kan kopen” of “als ik de juiste echtgenoot vind”, dan zal ik pas echt gelukkig zijn. Maar geen van deze zaken, hoe goed of nobel ook, kan God vervangen: alle dingen zijn ijdelheid.

Laten wij deze wijze waarschuwingen ter harte nemen. Laten wij toestaan, dat de eeuwige wijsheid van God in dit boek ons wakker maakt. Houden wij rekening met het gebed van de grote heilige Theresia van Avila: “Alle dingen gaan voorbij, alleen God blijft. Hij die God heeft, mist niets. God alleen is genoeg.”