Openingswoord

Van harte welkom bij de viering van de H. Eucharistie op de 26 e zondag door het Jaar, hier in de kerk maar ook al diegenen die via life-stream met ons zijn verbonden.

Wie de lezing van het Oude Testament en de evangelielezing naast elkaar legt, kan zich moeilijk van de indruk ontdoen, dat beide teksten zich lijken te keren tegen de rijken in onze wereld. De oordeelsaankondiging van de profeet Amos richt zich tot de rijke elite van Israel.

Ook in de parabel over ‘de rijke man en de arme Lazarus’, lijken de rijken te worden aangesproken op hun gedrag. Toch mogen beide lezingen niet zomaar als een veroordeling van rijkdom als dusdanig worden gelezen. Wel richten ze zich tegen rijke mensen die zich niets aantrekken van het lot van de anderen. Bovendien overstijgen beide lezingen ook de kwestie van rijk en arm. Als onderdeel van de oud- en nieuwtestamentische context, leggen ze immers ook andere accenten, andere zienswijzen, die al te gemakkelijk uit het oog worden verloren.

Preek

In de eerste lezing rekenen de rijken zich als de eersten, de besten, betere mensen als zij zijn er niet. En de profeet Amos geeft hen dan ook, weliswaar sarcastisch, ook maar voorrang. Zij, die eersten gaan als eersten in ballingschap, ze worden als eersten gedeporteerd, uit het land verbannen.

Ze leefden precies zoals de rijke man uit het evangelie. We kennen zijn naam niet, maar we weten wel dat hij, en zijn vijf broers het er goed van namen: elke dag feest, purperen en linnen kleding, je zou kunnen zeggen dat het er maar deftig heeft uitgezien. Die rijke man beschouwd zichzelf en zijn familie als gelovig, als kinderen van Abraham.

Daar tegenover plaatst Jezus in zij parabel de arme. Een heel ander verhaal. De deur bleef dicht: hij lag aan de poort tussen de zwerfhonden, met zweren overdekt. Zulke mensen krijgen meestal slechts wat droog, overgebleven brood. Maar deze arme aan de poort heeft wel een naam, zelfs een mooie naam: Lazarus, letterlijk: God helpt. En God help door de rollen om te draaien. Rijk en arm wisselen van positie. Ja Gods hulp is er altijd, ook voor ons!

Eerst is er het sterven van beide: de eervolle begrafenis van de rijke, met duur gekocht eer. Ook de arme zal zijn weggebracht, maar hij beland in de schoot van Abraham door engelen gedragen.

We zingen het nog wel eens bij een begrafenis, het Latijnse “In paradisum” waarmee we een overledene de kerk uitdragen, met de letterlijke wens, dat de engelen hem of haar mogen begeleiden en dat hij of zij eeuwig rust mag vinden samen met de arme Lazarus. Zijn naam leeft voor tot in onze dagen, God helpt.

In het begin probeert de rijke man verder te gaan in zijn oude aardse trant; denkend nog in zijn oude positie vraagt hij aan Abraham de arme een opdracht te geven.

Maar zo zijn de verhoudingen niet langer. Opvallend is wel dat de rijke zijn gelovige en sociale gezicht laat zien. Hij spreekt Abraham gelovig aan als vader en bidt hem om een bericht te sturen naar zijn vijf broers. Maar Lazarus kan niet langer waterdrager zijn, kan ook geen boodschappen meer overbrengen, nee er is een diepe kloof ontstaan.

Met deze kloof schept Jezus wellicht een beeld van hemel en hel. Hij sluit aan bij de beelden die daarvan in het Jodendom van zijn tijd bestonden.

Wat wel heel duidelijk wordt, dat we aan ons leven hier op aarde niets meer kunnen toevoegen: gedane zaken nemen keer.

We zullen ons leven hier, in het nu, ons dagelijks doen en laten, serieus moeten nemen. Daar hoort de zorg voor elkaar, de zorg voor de minder bedeelden prioriteit te hebben.

Het beeld van de gapende kloof wil de toehoorders van de parabel, en vandaag zijn wij dat, u en ik, duidelijk maken dat wij de aanzet daartoe al in handen hebben.

In de woorden van de H. Schrift, en het grote levens voorbeeld van Jezus.

We kunnen dit evangelie lezen en horen als een waarschuwing, als een soort vermanende vinger. We kunnen onze schouders ophalen en de draad van elke dag maar weer oppakken.

Maar dan bepalen we gemakkelijk ons gedrag vanuit een soort angst, bang dat we een goede eindbestemming niet halen. Een dergelijke gelovige angsthazerij zal ons niet veel brengen.

Het verdient verreweg de voorkeur de teksten te lezen, stil te worden, de teksten te ondergaan als een bron van inspiratie. Je te realiseren dat het gewoon soms anders moet in ieders persoonlijk leven, om daarmee enthousiast te worden.

Dan ga je in je enthousiasme vanzelf in je doen en laten iets meer lijken op Jezus, die inspirerende Jezus, die ons laat meeleven in de persoon van Lazarus.

De Geest van God zet ons ook vandaag weer aan tot handelen. Ja inderdaad zult u denken met vallen en opstaan. Dat past bij ons mensen. Maar laten we ons realiseren, dat zoals Jezus met Lazarus omging, zijn redder, Jezus ook ons de hand reikt op weg in ons leven.

We zullen er samen voordeel van hebben als we ons nederig inzetten voor de wereld en de mensen om ons heen zoals God dat heeft bedoeld. Iedere dag opnieuw. Amen.