“Niets behalve U, Heer” – De grootsheid van Sint-Thomas van Aquino
Vandaag vieren wij volgens de traditionele kalender van de Kerk de feestdag van de heilige Thomas van Aquino (1225 – 1274). Hij die na zijn dood de eretitel Engelachtige Dokter (Doctor Angelicus) zou krijgen, werd geboren in het kasteel van Roccasecca, bij de stad Aquino, waarvan zijn vader graaf was.
Roeping tegen de wens in van familie
De toekomstige Broeder Thomas, een jongen met een buitengewone intelligentie en een uiterst meegaand karakter, was de trots van zijn ouders en van zijn hele familie. Maar terwijl hij nog heel jong was, nam hij in de abdij van Monte Cassino, waar hij studeerde, het besluit dit alles op te geven ten gunste van de Orde (die der Dominicanen) die hem opleidde. Om hem te bevrijden van de voortdurende en verderfelijke invloed van zijn familie, wilden de monniken hem naar Parijs sturen, maar zijn broers en andere bloedverwanten verzetten zich formeel tegen dit besluit. Kort voor zijn vertrek ontvoerden zijn broers hem met geweld uit het klooster, en voerden hem naar het kasteel van S. Giovanni. Daar werden alle middelen aangewend om hem van zijn voornemen af te brengen, zelfs de meest verachtelijke trucjes. Maar niets kon hem van zijn voornemen afbrengen, en hij reageerde altijd sereen. Tenslotte vroeg zijn moeder, bedroefd maar onder de indruk van de standvastigheid en het geduld van deze eenvoudige jongen, de graaf om hem zijn roeping te laten volgen, en beval haar kinderen hem met rust te laten.
Lees ook: Waarom ware schoonheid de jeugd aantrekt en bekeert
Adviseur van koningen
De toekomstige heilige trad in bij de Dominicaanse Orde en vertrok onmiddellijk naar Parijs, om later vandaar naar Bologna te reizen, waar hij een leerling werd van de heilige Albertus de Grote. Zijn bewonderenswaardige intelligentie onderscheidde hem al snel. Op zekere dag hoorde Albertus de Grote, de grootste geleerde van zijn tijd, dat de metgezellen van broeder Thomas hem vanwege zijn grote meditatieve ogen slechts een os noemden, en hij zei: “Zijn geloei zal bulderen over de hele wereld, en dat nog heel lang”. Albertus was een genie die een groot genie ontdekte en bewonderde. Thomas’ faam als wetenschapper was al enorm toen hij zijn onderwijsloopbaan begon. De pausen waardeerden hem en gaven openlijk blijk van hun waardering door hem eerbewijzen en waardigheden aan te bieden, maar hij weigerde ze allemaal. De koning van Frankrijk, Lodewijk IX, raadpleegde hem steevast over alle ernstige problemen. Gedurende de hele tijd dat hij in Parijs was, had de Koning de gewoonte hem als dinergast te hebben en was hij geamuseerd door zijn voortdurende spitsvondigheden en invallen. Eens, midden in een levendig gesprek, riep broeder Thomas, die zich stil had gehouden, plotseling uit: “God zij dank, ik heb een beslissend argument gevonden tegen de Manicheeërs.”
Nederig en gelovig wetenschapper
De karakteristieke eigenschap van dit grote genie was echter een deugd die tegenwoordig bij onze mindere intellectuelen onbekend is: nederigheid. Op iemand die insinueerde dat hij niet eens talent had, antwoordde hij naïef: “Dat zal inderdaad zo zijn, want ik heb altijd behoefte aan studie”. Hij gaf voortdurend les en hield zelf nooit op met studeren en schrijven. Een van ’s werelds grootste werken, de “Summa Theologica”, werd door hem geschreven te midden van zijn pedagogische zorgen. Zijn genie was echter niet uitsluitend filosofisch. Prachtige hymnen en poëzie met een zeer gelukkige inspiratie waren zijn vrije werken. Zijn enorme eruditie tastte de frisheid van zijn geest niet aan. Het grote genie was tot zijn dood zoals Jezus in het Evangelie zegt dat wij moeten zijn: als kleine kinderen. Zijn vroomheid was eenvoudig en vol vertrouwen, en wanneer zijn kennis niet toereikend was om een probleem op te lossen, plaatste hij zich eenvoudig in aanbidding voor het Allerheiligst Sacrament in de wetenschap dat hij daar steeds inspiratie zou ontvangen.
“Niets behalve u, Heer”
Toen hij eenmaal het Allerheiligst Sacrament had aanbeden, zei Onze Lieve Heer tot hem: “Gij hebt zeer goed over mij geschreven. Thomas, welke beloning wil je hebben?” – “Niets behalve U, Heer” – antwoordde de heilige. Zijn dood, die plaatsvond in een cisterciënzer klooster waar hij inleidingen over het boek Hooglied aan het geven was, vervulde de hele wereld met verdriet. Zonder intellectuele dikdoenerij verlichten zijn werken tot op de dag van vandaag de geesten. In onze tijd uitgeroepen tot Doctor der gehele Kerk (“Doctor Communis Ecclesiae”) en Gids voor studenten (“studiorum Ducem”), heeft de heilige Thomas het verdiend dat zijn leer officieel wordt aanbevolen door de pausen. En sinds de encycliek “Aeterni Patris” van Zijne Heiligheid Leo XIII heeft zich over de gehele wereld een schitterende vernieuwing van de Thomistische filosofie voltrokken, met uitwaaierende gevolgen op de meest uiteenlopende gebieden van de menselijke kennis, zoals pedagogie, recht, psychologie, en velerlei anderen.
Dit artikel van de hand van Plinio Corrêa de Oliveira is vertaald uit het Portugees (Legionário, 5 de março de 1939, N. 338, pág. 7)
Origineel in het Portugees op www.pliniocorreadeoliveira.info