Journalist, oorlogsheld en heilige – Pater Titus Brandsma

Journalist, oorlogsheld en heilige – Pater Titus Brandsma

Op 15 mei j.l. is de Nederlandse Pater Karmeliet, hoogleraar en verzetsheld, Titus Brandsma (1881-1942) heilig verklaard door Paus Franciscus. Titus Brandsma was als hoogleraar en intellectueel een belangrijke stem in katholiek Nederland. In de jaren dertig keerde hij zich actief tegen de invloeden van nazisme en fascisme op Nederlandse katholieken. Hij gaf colleges en lezingen over de gevaren van deze ideologieën en greep in toen anti-Joodse maatregelen werden aangekondigd voor scholen. In 1941 zorgde hij samen met Aartsbisschop Johannes de Jong van Utrecht voor een verbod op NSB-propaganda in katholieke nieuwsbladen. Lang kon hij zijn verzet in het openbaar uitoefenen, maar deze laatste zet ging het naziregime te ver. In januari 1942 werd Titus Brandsma opgepakt. Hij werd uiteindelijk naar concentratiekamp Dachau gebracht. Een half jaar later stierf hij daar als martelaar nadat hem een dodelijk injectie was toegediend.

Vier katholieke journalisten uit Nederland en België hebben Paus Franciscus een brief geschreven vanwege de heiligverklaring (15-05-2022) van Pater Titus Brandsma. “Pater Brandsma deed zijn werk in de context van het opkomend fascisme en nazisme in Europa. Hij verzette zich in woord en daad tegen de taal van haat en verdeeldheid die ook toen gemeengoed werd. Wat we nu ‘nepnieuws’ noemen, verdiende in zijn optiek geen podium in de katholieke pers; hij bepleitte met succes een bisschoppelijk verbod op het afdrukken van nationaal-socialistische propaganda in katholieke dagbladen. Wij, katholieke journalisten, herkennen in Titus Brandsma een vakgenoot en geloofsgenoot van formaat. Iemand die deelde in de diepere missie die de journalistiek in de moderne tijd zou moeten drijven: een zoeken naar waarheid en waarachtigheid, het bevorderen van vrede en dialoog tussen mensen en bevolkingsgroepen. Wij zien in hem daarom een vriend en voorspreker voor onze gehele beroepsgroep, ja met recht een patroonheilige van de journalistiek. Wij willen u via deze brief daarom vrijmoedig vragen om dit patronaat ook officieel te bekrachtigen.” De Initiatiefnemers zijn: Anton de Wit, hoofdredacteur Katholiek Nieuwsblad, Hendro Munsterman, Vaticaan-correspondent Nederlands Dagblad, Emmanuel Van Lierde, hoofdredacteur en Vaticanist Tertio (België) en Wilfred Kemp, radio- en tv-presentator KRO-NCRV . De brief is mede-ondertekend door vele andere journalisten uit binnen- en buitenland.

Het beroemde gedicht van Titus Brandsma
gemaakt in de Scheveningse gevangenis
12-13 februari 1942

O, Jezus als ik U aanschouw,
dan leeft weer, dat ik van U hou,
en dat ook uw hart mij bemint,
nog wel als uw bijzondere vrind.

Al vraagt mij dat meer lijdensmoed,
och, alle lijden is mij goed,
omdat ik daardoor U gelijk
en dit de weg is naar uw Rijk

Ik ben gelukkig in mijn leed,
omdat ik het geen leed meer weet,
maar ’t alleruitverkorenst lot,
dat mij vereent met U, o God.

O, laat mij hier maar stil alleen,
het kil en koud om mij heen,
en laat geen mensen bij mij toe.
’t Alleen zijn word ik hier niet moe.

Want Gij, o Jezus, zijt bij mij,
ik was U nimmer zo nabij.
Blijf bij mij, bij mij, Jezus zoet,
uw bijzijn maakt mij alles goed.