Preek op 25-12-2020, Eerste Kerstdag, jaar B, pastoor Frank Domen
Openingswoord
Broeders en zusters, allemaal van harte welkom op deze Eerste Kerstdag. Wij vieren het hoogfeest van de Menswording van Onze Heer Jezus Christus.
Vele huizen zijn versierd, van binnen en van buiten. Mensen verkeren in een opperbeste stemming, misschien in ‘coronamaat’, anders dan andere jaren, maar de Heer is geboren en dat is voor ons toch het allerbelangrijkste.
Eigenlijk heeft niemand van ons dat Kindje ooit in het echt gezien. En toch brengt het ieder jaar opnieuw wereldwijd meer dan 2 miljard mensen, katholieken, protestanten en orthodoxen, groot en klein, op de been.
Het is dan ook het Kind van God zelf. Het is de Zoon van de hemelse Vader. Hij is gekomen om onze Broeder, onze Vriend te zijn. God wil alle mensen tot zijn kinderen aannemen. Wij vieren een familiefeest.
Mogen wij allen een blijdschap ervaren, die blijvend is. Laten wij tegenover anderen over dit bijzondere Kind vertellen, opdat ook zij in onze vreugde kunnen delen. Want daartoe werd het Kind geboren: opdat al die zo van elkaar verschillende mensen zouden kunnen delen in dezelfde vreugde: er is een Redder geboren, voor jou en voor mij, voor allen!
Laten wij beseffen, dat wij één grote familie zijn. God is onze Vader, Maria onze Moeder. Door Jezus Christus en de heilige Geest zijn wij broers en zussen van elkaar. In Gods ogen is iedereen even waardevol.
Prachtig, we zijn dankbaar, maar laten we ook eerlijk zijn: soms vergeten wij dit alles, gaan wij eigenmachtig onze weg, tot schade en schande van onszelf, maar soms ook ten koste van onze medemens.
Herstellen wij de vrede met God, met onze medemensen en ook met onszelf door nu samen onze schuldbelijdenis te bidden.
Openingsgebed
Laat ons bidden. Heer onze God, niemand heeft U ooit gezien. In Jezus, uw Zoon, zijt Gij ons nabij gekomen; Hij is uw licht in de duisternis, ons heil en onze vrede. Open ons hart om van deze vreugde mee te delen aan ieder mens van goede wil. Door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon …
Preek
Het is en blijft een prachtig – waar gebeurd! – verhaal: De reis naar Bethlehem, de geboorte in de stal, de engelen en de herders, strakjes ook nog de Drie Koningen. Al eeuwen lang kijken jong en oud hand in hand naar het stalletje, en er blijft een kracht van uitgaan.
Als je een moeder ziet, vlak voor de geboorte van het kind, in spanning en in pijn, dan kun je je – vooral als vader – een beetje radeloos voelen. Van de ene kant verheug je je op het grote wonder, van de andere kant heb je met de moeder medelijden om wat zij doormaakt, maar veel meer dan een hand vasthouden en wat lieve bemoedigende woordjes zeggen, kun je niet doen. En als dan eenmaal het kindje geboren is, laten je krachten je in de steek. Héél voorzichtig til je het kindje op en neem je het in je armen. Je hart smelt. Je vergeet de wereld om je heen. En je geeft het een kusje, héél zachtjes.
Wij weten: voor Jozef en Maria was het allemaal niet zo romantisch. Als Maria bijna uitgerekend is, moeten zij een lange reis maken over hobbelige wegen. En in Bethlehem gooien mensen de deur voor hun neus dicht, totdat zij uiteindelijk in een stal terechtkomen. En of het daar zo schoon was en lekker rook, mogen wij betwijfelen. Het was een echte stal.
En even later – na enkele mooie momenten met de herders en de wijze koningen – moeten zij op de vlucht slaan voor de boosaardige koning Herodes. Hij is niet vertederd, maar ervaart deze nieuwe Koning als een bedreiging voor zijn aardse troon.
Broeders en zusters, in onze dagen is kerstmis ook niet voor iedereen een even romantische tijd. De christenen zijn wereldwijd de meest vervolgde mensen. Velen leven in angst. Noord-Korea heeft een weinig eervolle eerste plaats op de lijst van vervolgde christenen, maar ook in andere landen worden christenen de vreselijkste dingen aangedaan. Er zijn er ook, die zich schuilhouden in ondergrondse kerken.
In ons eigen Nederland heerst bezorgdheid onder de steeds groter wordende groep mensen – ook vanwege de coronacrisis – die onder de armoedegrens leeft. Een armoede, die natuurlijk niet te vergelijken is met die van sommige ontwikkelingslanden, maar toch! En wat denken we van die arme mensen, die lijden onder de toeslagenaffaire! Voor veel gezinnen is het leven compleet ingestort. Veel zorgbehoevende Nederlanders ervaren wat Maria en Jozef in Bethlehem ervaarden: er is geen plaats in de herberg.
Wij leven niet in oorlog, maar hoe mensen soms met elkaar omgaan, gewelddadig, enkel geïnteresseerd in hun eigen belangetje … mensen kunnen soms voor elkaar een echte Herodes zijn. Het was ook op het nieuws: door de corona zitten mensen dichter op elkaar en krijgen ze een korter lontje. Sommige jongeren – misschien hebben zij geen geloofsbasis – kunnen niet goed omgaan met wat zij in deze crisistijd allemaal moeten missen. Ze ervaren leegte, vallen in een gat. Misschien dat zij Jezus Christus nog niet kennen.
Laten wij nog eens naar dat bijzondere Kindje kijken. Zo’n 700 jaar vóór de geboorte kondigt de profeet Jesaja Jezus Christus aan als een helder licht, dat schijnt in het land van de dood. Hij noemt Hem Wonderbare Raadsman, Goddelijke Held, Eeuwige Vader, Vredevorst. En – zegt Jesaja – zijn Koninkrijk zal voor eeuwig gegrondvest zijn op recht en gerechtigheid en het zal een onbeperkte macht en welvaart hebben. Wat een belofte!
Kerstmis vieren is: geloven dat er zo’n bijzonder Kind is geboren, geboren voor jouzelf én voor de ander, om voor alle mensen samen een wereld van vrede te maken.
Broeders en zusters, geloven wij dat? Willen wij leven volgens de woorden, die die Wonderbare Raadsman tot ons spreekt?
Enkele goede raadgevingen hoorden wij gisteravond in de tweede lezing: wij moeten “wereldse begeerten verzaken”, dat wil zeggen, wij moeten niet aardse rijkdom en macht willen hebben ten koste van alles en iedereen; wij moeten proberen om in deze coronacrisis niet moeilijk te doen over alle leuke dingen, die wij even niet meer kunnen doen. Bidt maar tot God om kracht, bidt, bidt en bidt. Dan kunnen we dat opbrengen.
Tussen haakjes, hebben onze leiders dat al in de gaten? Als we alleen al kijken naar de verdeling van het aantal vaccins!? De rijke landen hebben er weer per persoon heel veel ingekocht. Er zijn er twee per persoon nodig, maar Canada spant de kroon met negen bestelde vaccinaties per inwoner. Krijgen de arme landen weer de bekende dubbeltjes, die overblijven!?
Jezus zegt, dat wij moeten “uitzien naar de openbaring van zijn heerlijkheid”, dat wil zeggen, wij moeten verlangen naar de dag, dat zijn Rijk van Vrede – o.a. zijn Rijk van eerlijk delen – voor altijd gevestigd zal zijn. Wat Jezus Christus nu doet – vanuit de hemel, vanuit de Kerk en de kerkgemeenschap en ons eigen hart – is mensen oproepen tot vrede en er zijn er gelukkig nog velen, die zijn oproep beantwoorden.
Er komt een dag, dat Hij niet meer zal vragen, dan zullen goed en kwaad van elkaar gescheiden worden, voor altijd.
De engelen in het veld zongen “Eer aan God in den hoge en op aarde vrede onder de mensen in wie Hij welbehagen heeft”. Waarom grijpt God niet nu al in? Er is zo veel ellende! Ik denk, dat God eerst wil zien hoe wij op die ellende reageren. Zijn wij mensen van vrede, zoals Jezus Christus het was en is? Vergelden wij het kwade van anderen met het grote goed van de vergeving? Als wij dat doen, mogen wij eens Gods vrede ervaren.
Er zijn in de wereld grote negatieve krachten aan het werk. Steeds meer macht en rijkdom bij een heel kleine groep mensen.
In onze tijd laat het kwaad zijn ware gezicht zien. Wij als christenen moeten dat ook doen. Het christendom is niet alleen de grootste godsdienst, maar verreweg ook de mooiste. Wij geloven in de God van liefde, vrede en eenheid. Deze gaven van God zullen wij als maatschappij alleen maar verkrijgen als weer méér mensen gaan bidden, naar de kerk gaan, Gods geboden proberen te onderhouden, vooral het grote gebod van de liefde: méér aandacht voor God en je naaste dan voor jezelf. Wie zó probeert te leven, vindt God aan zijn zijde. Als Europa weer vol wordt van Gods gaven – liefde, vergeving, barmhartigheid, gaven, die heel aanstekelijk kunnen werken – wordt vanzelf een halt toegeroepen aan geweld, onderdrukking en machtsmisbruik.
De wereld ervaart steeds meer, dat de huidige problemen eigenlijk te groot voor ons zijn. Alleen God met zijn gaven kan ons helpen. Daarom vieren wij de geboorte van de hemelse Redder. Ik hoop, dat jullie de moed hebben om – als tijdens gesprekken thuis of op het werk dergelijke kwesties ter sprake komen – jullie dat willen zeggen: wij hebben God nodig om dit aan te kunnen. Kom daarom eens – zo gauw de corona uit de lucht is – wat vaker naar de kerk om samen met ons te bidden.
Ik wens jullie allen mede namens het parochiebestuur van harte een Zalig Kerstfeest. Dat jullie veel goeds mogen ontvangen, maar méér nog: dat jullie zélf veel goeds mogen doen ter ere van God, tot welzijn van al jullie medemensen, dan zal het ook julliezelf goed gaan. Zalig Kerstfeest en Gods Zegen alvast voor het nieuwe jaar 2021! Amen.