Sint-Bernardus van Clairvaux was een cisterciënzer monnik. Hij stichtte een religieuze orde die een aftakking was van de Orde van Sint-Benedictus, voorbestemd om een grotere soberheid te beoefenen en een harder leven te leiden dan vereist was door de strengste regels van de monniken van zijn tijd. Hij geloofde – en terecht – dat de mens door te lijden boete kan doen voor zijn eigen zonden en voor de zonden van anderen.

Boetvaardige monnik en strijdvaardige ordestichter

Maar Sint-Bernardus sloot zijn ogen niet voor het feit dat het Mohammedaanse gevaar nog steeds groot was en nog vele malen zou proberen Europa te veroveren. En daarom, zich ervan bewust dat sommige van de oude ridderorden enigszins decadent waren, ging hij in op het verzoek van enkele vurige ridders. Hij stichtte de beroemde Ridderorde van de Tempeliers en schreef haar regel. De ridder, die in deze Orde geloften aflegde, legde de geloften af van armoede, gehoorzaamheid aan zijn oversten en kuisheid.

Nooit terugtrekken

Maar Sint-Bernardus voegde er een sublieme bijkomende gelofte aan toe: om zich nooit terug te trekken op het slagveld! Om te sterven als het moet, maar nooit terug te trekken. Zelfs geen strategische terugtocht: dat was dat! En dit maakte de Tempeliers tot een macht die de rug brak van het toenmalige moslimgevaar.

Hoeder van zielen

Aan de andere kant echter staken ketterijen de kop op. Het was een slecht tijdperk waarin de Middeleeuwen ten einde liepen, en de moderne tijd zich begon af te tekenen. En zo begon Sint-Bernard ketterijen te bestrijden, vooral die van een beroemde, slechte, afschuwelijke, sentimentele ketter, de monnik Abélard, die hij met al zijn energie en furore bestreed, en wiens ketterij hij omverwierp. Hier zien we dus Sint-Bernardus, een grote mystieke ziel, een groot strijder en een grote prediker en zielzorger!

Dit artikel is ontleend aan een informele lezing die professor Plinio Corrêa de Oliveira hield op 24 september 1989. Het verscheen in het Engels op tfp.org