Openingswoord

Allemaal van harte welkom bij de viering van de H. Eucharistie op de 27e Zondag door het jaar.

Vandaag wordt aan Jezus de vraag gesteld of het een man vrij staat zijn vrouw te verstoten. De Farizeeën wilden hem op de proef stellen, ze willen Jezus erin laten stinken. Ze misgunnen hem zijn succes, ze zijn bang voor wat hij losmaakt onder de vele mensen die naar hem komen luisteren en zich door hem bemoedigd voelen. Enkele Farizeeën komen naar Jezus toe, want ze weten dat Jezus de joodse Wet vrijmoedig interpreteert. Misschien kunnen ze hem verleiden tot een onvoorzichtig antwoord, zodat mensen aanstoot aan hem nemen.

Lieve mensen een evangelie dat ons allen raakt. Misschien direct persoonlijk of uit onze directe omgeving, familie vrienden en kennissen. Laten we in deze viering ontdekken hoe Jezus daar mee omgaat.

Preek

Het is niet gemakkelijk om te gaan met mensen die er op uit zijn op je pootje te lichten, zeker niet wanneer je positie kwetsbaar is. Het beste is maar om je een beetje op de vlakte te houden.

Doet Jezus dat hier in het evangelie? Nee, zeker niet. Wat opvalt in zijn reactie, is dat Hij zich niet lijkt druk te maken wat de eventuele gevolgen voor Hem kunnen zijn.

De Farizeeën brengen het thema van de echtscheiding ter sprake, iets wat toen, net als in onze dagen een betrekkelijk geaccepteerd verschijnsel was. Laten we goed kijken om welke situatie het toen ging, het evangelie geeft ons er inlichtingen over. Het gaat in de eerste plaats om mannen die hun vrouw willen verstoten. Er zijn wetten die in zekere mate garanderen dat de zaken ordentelijk worden geregeld, met een scheidingsbrief zodat de vrouw niet geheel eerloos bij haar familie hoeft terug te keren. Hoewel uit het latere gesprek van Jezus met de leerlingen blijkt, dat er ook vrouwen zijn die hun man verstoten, lijkt het erop dat de praktijk toch vooral is dat mannen het initiatief hebben.

We merken dan dat Jezus opkomt voor de vrouwen. In alles wat Jezus zegt en doet, heeft Hij oog voor degenen die niet gehoord en gezien worden. Hij ziet dat echtscheiding zelden in het belang van vrouwen is, en wijst op iets anders dan de wet, die in dit geval alleen maar spreekt over de mogelijkheden om te scheiden. Hij onderstreept de betekenis van de huwelijksband zelf, het levensproject van de man en vrouw samen. Dat mag een vrouw en een man niet zomaar aan de kant zetten.

Wij leven in een andere tijd dan Jezus. Van echtscheiding kunnen we niet meer zeggen dat het eenzijdig door mannen gebruikt wordt om gemakkelijk van hun verplichtingen jegens hun vrouw en mogelijk de kinderen af te komen. We kennen tegenwoordig gelukkig meer gelijkwaardigheid tussen man en vrouw. We moeten daarom voorzichtig zijn het pleidooi van Jezus voor de huwelijksband op te vatten als een algemene en eeuwige wet. In de omgang van Jezus met de wet, heeft Hij zich juist altijd tegen dogmatische en starre toepassingen gekeerd. We kennen wel voorbeelden waarin Hij op sabbat mensen geneest, en zich zo afzet tegen de opvatting, dat je op de rustdag helemaal niets mag doen, ook niet het goede dat je voor een medemens kan doen. Jezus zoekt steeds een weg hoe het leven beschermd en bevorderd kan worden. Dat er ruimte komt voor die met ons leeft, maar in de knel zit.

Maar ook dat er meer ruimte komt in onszelf; dat we meer los komen van onze eigen vastgeroeste ideeën en opvattingen, dat we meer zoeken naar geluk voor met name anderen. Dan kan het leven groeien in liefde.

In het evangelie van vandaag is het thema van de echtscheiding niet meer dan een aanleiding. In de kern gaat het erom dat er mensen zijn die Jezus willen pootje lichten, in de val willen laten lopen. Jezus trekt zich niet terug, kruipt niet in zijn schulp. Hij komt frank en vrij op voor vrouwen, die door de Farizeeën bij hun aanval misbruikt worden.

Wat die Farizeeën vervolgens dan van Hem denken, dat interesseert Jezus niet. Het is juist deze houding, die bij zijn eerste volgelingen zoveel bewondering wekte.

Hierom heeft de gemeenschap rondom de evangelist Marcus dit verhaal bewaard en is het opgeschreven. Het is deze houding die we in de loop van de geschiedenis bij vele navolgers van Jezus terug gezien hebben, tot op de dag van vandaag. Van een van deze navolgers vierden we afgelopen vrijdag 4 okt. de gedachtenis van de H. Franciscus. Hij was ook iemand die leerde zich niet druk te maken om zichzelf, maar liever keek naar hen die hem nodig hadden. Daarin vond hij zijn geluk.

We vervolgen ook na deze viering weer onze eigen weg door het leven, als gehuwden, gescheidenen, vrijgezellen of welke levensstaat dan ook. Het kan zijn dat we belaagd of bedrukt worden door andere mensen of door zware omstandigheden. Het kan ook zijn dat we eerder ruimte en vrijheid voelen. In elk geval is het leven een gave en een opgave tegelijkertijd.

Met dat geschenk en uitdaging heeft God ons geschapen, of misschien moeten en durven we zeggen: God schept ons verder iedere dag weer.

Dat daardoor ons leven mag groeien en rijpen. Het leven in gezinnen, in onze omgeving en in onze parochie. Amen.