De heilige Mis – deel 13 – het “Heer, ontferm U over ons” of “Kyrie eleison”
Voor jongeren en ouderen
“Heer, ontferm U” – Meer dan alleen een refreintje
Na de schuldbelijdenis in de heilige Mis volgt er iets wat je misschien wel herkent: “Heer, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons.” Of in het Grieks: Kyrie eleison. Christe eleison. Kyrie eleison.
Het klinkt eenvoudig – bijna als een refrein dat je snel meezingt of meebidt. Maar wist je dat dit korte gebed eigenlijk superdiep gaat? Het is geen zinnetje om gewoon af te ratelen, maar een eeuwenoud gebed vol kracht en betekenis. Wat gebeurt er precies in dit moment van de Mis? En wat kun jij er vandaag nog mee doen?
Een schreeuw uit het hart
“Kyrie eleison” betekent letterlijk: “Heer, heb medelijden” of “Heer, ontferm U.” Het is een roep uit het diepst van je hart – een schreeuw naar God. Je vindt die woorden ook in de Bijbel, bijvoorbeeld als blinden of zieken Jezus aanroepen. Ze zeggen dan: “Heer, ontferm U over mij!” Het is een gebed van mensen die weten dat ze hulp nodig hebben, en die zich tot God wenden omdat Hij hen nooit afwijst.
Als wij het in de Mis zingen of bidden, doen we precies dat: we roepen Gods barmhartigheid aan. We vragen Hem om ons aan te kijken met liefde, om ons niet te laten zitten met onze fouten, onze pijn, onze verwarring. Maar we doen meer dan dat.
Bidden voor anderen
In de liturgie van de Mis is het Kyrie niet alleen een gebed voor onszelf. Het is ook een moment waarin we namens anderen bidden. We bevelen aan God mensen aan die zijn barmhartigheid dringend nodig hebben: mensen in nood, zieken, vluchtelingen, mensen die alleen zijn, die lijden, die Hem misschien niet eens (meer) kennen.
We zeggen als het ware: “Heer, kijk niet alleen naar mij, maar ook naar hen. Wees met hen. Ontferm U.”
Hoe mooi is dat? In een wereld waarin veel mensen zich vergeten voelen, zijn wij – daar in de kerk, samen – degenen die hun stem kunnen zijn voor Gods troon.
Meedoen met je hart
Als je de volgende keer in de Mis het Kyrie bidt of zingt, probeer het dan niet alleen met je mond te doen, maar ook met je hart. Denk aan iemand voor wie jij Gods ontferming wil vragen. Misschien een vriend die het moeilijk heeft, je oma die ziek is, mensen in een oorlogsgebied, een klasgenoot die gepest wordt.
Stel je voor dat je hun naam in je hart meedraagt terwijl je zegt: “Heer, ontferm U.” Dan wordt dit moment ineens persoonlijk én krachtig. Jij wordt een voorbidder. Iemand die bidt voor anderen, met liefde en vertrouwen.
Een ritueel dat leven verandert
Het Kyrie is oud, ja. Maar het is allesbehalve saai of achterhaald. Het is een universele oproep tot liefde, tot mededogen, tot genade – voor onszelf en voor de wereld. En God hoort het, elke keer weer.
Dus zing het voluit. Bid het met aandacht. En weet: je woorden maken verschil. In jouw hart én in dat van God.