Preek op 06-12-2015, de 2e zondag van de advent, jaar C, pastoor Frank Domen, Dionysiusparochie, Heerhugowaard

CRÈCHE
openingswoord

Broeders en zusters, van harte welkom op deze tweede zondag van de advent. Wij gaan de volgende kaars aansteken. Wij maken voortgang op onze geestelijke weg, zoals ook de drie koningen uit het Verre Oosten al enige tijd naar Bethlehem onderweg zijn. Ook onze stal is weer ietsje meer aangekleed. De os bijvoorbeeld is al in de stal.

Vandaag horen wij in het evangelie hoe Johannes de Doper ons oproept om de weg des Heren te bereiden, om de paden van de Heer recht te maken, dat wil zeggen, hij hoopt, dat wij als christenen recht op ons doel af willen gaan. Als Hij ons onder andere oproept om onze medemensen, zonder uitzondering, lief te hebben en wij weten van onszelf, dat dat niet altijd lukt, dat wij met bepaalde mensen moeite hebben, misschien wel terecht, dan sluiten wij niet onze oren sluiten voor deze boodschap, maar wij blijven het gewoon proberen… met de kracht van Jezus Christus, die in ons leeft, met de steun ook van elkaar.

Als wij in deze adventstijd eerlijk en oprecht aan onszelf werken, zullen wij strakjes een diepe kerstvrede ervaren.

openingsgebed

Laat ons bidden. God, Gij roept uw volk op de paden recht te maken en de weg te effenen voor uw komst. Wij vragen U: laat onze bekering vrucht dragen; maak ons waakzaam en vol ijver, opdat uw Rijk zou komen. Door onze Heer Jezus Christus, uw Zoon… Amen.

kinderwoorddienst
preek

Het evangelie heeft een plechtig begin. Lucas bestookt zijn lezers met een lijst van machtige figuren uit zijn tijd: de keizer, Tiberius, de landvoogd, Pontius Pilatus, de koning, Herodes, de gouverneurs Filippus en Lysanias, de hogepriesters, Annas en Kajafas, en dan besluit hij zijn inleiding met de opvallende woorden: “Toen kwam het woord van God over Johannes, die in de woestijn verbleef”.

Je zou misschien verwachten – vanwege hun grote politieke invloed – dat God zich zou laten helpen door één van die groten der aarde, maar het tegendeel is waar. Het woord van God kwam over een eenvoudig man, een kluizenaar in de woestijn, een mens zonder aardse macht.

Met deze krachtige verklaring wil Lucas het Godsrijk binnen het kader van de wereldgeschiedenis plaatsen. Hij wijst er uitdrukkelijk op, dat Gods woord werkelijkheid wordt op een bepaalde plaats, in een bepaalde tijd, door bepaalde personen. Het is geen sprookje. Niet zo van: Er was eens… Nee, toen, daar, die mensen, heel concreet.

Zo zou in onze tijd het begin van het evangelie kunnen luiden: Ten tijde dat Poetin president van Rusland was en in Amerika Obama de scepter zwaaide, toen Willem Alexander koning in Nederland was en een Argentijnse paus, Franciscus, de Kerk bestuurde, toen kwam het woord van God… ook niet allereerst tot de machtigen der aarde, maar tot eenvoudige mensen, die zich onbaatzuchtig inspannen om recht en gerechtigheid te doen heersen, die zich willen inzetten voor de heelheid van de schepping.

Het woord van God maakt geschiedenis, ook in onze tijd. Eigenlijk zijn niet wij in de advent – advent betekent ‘komst’ – maar God is in de advent, Hij komt naar ons toe. Zijn advent is een geschenk en altijd weer een verrassing.

Vanwege het almaar toenemende oorlogsgeweld zou je het niet zeggen, maar God komt ook – en eigenlijk zelfs juist – in onze wereld. Anders dan sommige mensen het zich voorstellen. Hij komt nog altijd door mensen, die arm willen zijn voor God; die de aarde als het ware in hun hart dragen en de hemel in hun ogen. God komt in mensen, die als Johannes zich willen openstellen voor het woord van God en een roepende willen zijn in de woestijn van deze wereld. In mensen, die de bergen van de zelfzucht en de ongerechtigheid – wij kunnen denken aan de zelfverrijking van vele topmanagers – willen afgraven; in mensen, die de dalen van moedeloosheid – mensen met onoverzienbare financiële of sociale problemen – willen effenen door hun hoop en steun; in mensen, die de kromme wegen – de slechte overheidszorg voor zieken en ouderen – willen rechttrekken, zodat alle mensen Gods redding kunnen zien.

God is in Jezus niet vluchtig en voorbijgaand mens geworden, zoals een koning of een president soms even een krottenwijk bezoekt om voor een paar uur bij de armen te zijn. Hij is voor eens en altijd onder ons gekomen. Hij is het middelpunt van de geschiedenis geworden en niets of niemand, geen enkele negatieve kracht, kan dat veranderen. God is de God van het verleden, van het heden en van de toekomst.

Als wij ons bezinnen op de komst van God, kunnen wij weer hoopvolle mensen worden. De mensen en de aarde kunnen weer heel worden. De bekering, waartoe Johannes ons in deze advent oproept, is niet een oproep om in ons leven enkele zaken te veranderen, maar is de vraag om een nieuwe levenshouding aan te nemen. Johannes’ oproep tot bekering is in wezen niets anders dan de vraag om te geloven in deze Blijde Boodschap: blijf hopen op en blijf bidden voor en blijf werken aan een betere wereld.

Een missionaris keek naar een woestijnbewoner. Telkens weer ging hij languit op de grond liggen en drukte zijn oor in het woestijnzand. Verwonderd vroeg de missionaris hem: “’Waarom doe je dat toch?” De man richtte zich op en zei: “Vriend, ik hoor, hoe de woestijn huilt, zij zou graag een tuin worden.”

Zo leggen wij in deze adventsweken ons oor te luisteren bij God en bij het leed in de wereld. Heel de schepping en alle mensen zuchten in barensweeën, zoals de apostel Paulus zegt, heel de schepping zou een Godsrijk willen worden, waarin de mensen in vrede samenwonen, waarin men Gods schepping eerbiedigt. Aan die droom van God en aan die verzuchtingen van de mensen en de schepping willen wij samen gestalte geven, zodat heel de wereld Gods redding kan zien.

In welke vorm komt trouwens die redding? Op die vraag zijn natuurlijk meerdere antwoorden mogelijk. Het staat bijvoorbeeld in het laatste vers van de eerste lezing van vandaag: “Want God leidt het jubelende Israël in zijn heerlijk licht; met zijn barmhartigheid zal Hij hen omgeven én met zijn gerechtigheid”.

Barmhartigheid en gerechtigheid. En dan de barmhartigheid op de eerste plaats en de gerechtigheid op de tweede. Het is als met eerst God liefhebben – dat is het eerste gebod – en dan als tweede het liefdehebben van je naaste. Soms zijn wij geneigd om meteen om gerechtigheid te roepen. Af en toe zie je echter op tv, dat mensen bij bijvoorbeeld weer een schietpartij een zoon of dochter hebben verloren, en dat zij dan toch zeggen: Wij vergeven het. Wat een geloofskracht moet je hebben om dat te kunnen zeggen!

Hoe meer kwaad er in de wereld gebeurt, hoe meer barmhartigheid wij nodig hebben. De Paus is zich daar ook sterk van bewust. Daarom heeft hij een ‘Jaar van de Barmhartigheid’ uitgroepen. Aanstaande dinsdag, 8 december, het hoogfeest van Onbevlekte Ontvangenis van Maria, begint het jaar, en het duurt tot en met 20 november 2016.

Er zijn meerdere kerken aangewezen, die een ‘Deur van Barmhartigheid’ hebben. Wij hebben onze eigen deur gemaakt. Boven de hoofdingang hangt een prachtige banner met de tekst ‘Jaar van de Barmhartigheid’. Het is de bedoeling, lieve mensen, dat wij welbewust, doelbewust, door deze deur binnengaan… om Gods barmhartigheid voor onszelf te ontvangen én om – als wij ná de Mis door diezelfde deur weer naar buitengaan – deze barmhartigheid ook door te geven aan andere mensen, zonder daarbij onderscheid te maken.

Het is logisch. Hoe meer honger iemand heeft, hoe meer hij moet eten. Hoe viezer schoenen, hoe langer je moet poetsen. Hoe meer kwaad er is, hoe meer barmhartigheid vereist is. Jawel, vereist! Zonder barmhartigheid geen vrede!

Het is goed om ook in de advent een soort voornemen te hebben. Laten wij dit komende jaar allemaal werken aan de barmhartigheid, ieder in zijn eigen omgeving. Dat het voor de Kerk en voor de wereld een heilzaam jaar moge worden. Amen.