Uit een preek van de zalige Aelred, abt van Rievaulx († 1167)

Sta op en word verlicht, want uw licht is gekomen.

‘Sta op en word verlicht, Jeruzalem, want uw licht is gekomen’ (Jes. 60, 1). Bedoeld wordt het Jeruzalem dat de Heer Jezus, die de ware en opperste vrede is, bouwt uit levende stenen. Het ziet naar Hem uit, daar het vast gelooft: in het zien van Hem ligt het toekomstig geluk. Het is de heilige kerk, het is iedere christengemeente, het is iedere christenziel.

‘Sta op,’ zegt Jesaja, ‘en word verlicht, Jeruzalem.’ Terecht wordt gezegd: ‘sta op’, want het lag terneer; terecht wordt gezegd ‘word verlicht’, want het was blind. Het lag blind terneer in duisternis, dwaling en ongerechtigheid. Daarom wordt gezegd: ‘sta op’, omdat Hij die het zou oprichten, zich al voorover had gebogen; daarom wordt gezegd: ‘word verlicht’, omdat Hij die het zou verlichten, al aanwezig was. Wat anders roept vandaag de wonderbare ster vanuit de hemel dan: ‘Sta op en word verlicht’? Het teken van Christus’ geboorte is aan de hemel verschenen, opdat wij ons van de liefde tot de aardse dingen hemelwaarts keren. En dat teken is een ster, opdat wij weten dat wij door zijn geboorte moeten worden verlicht.

Maar tot wie is die oproep van de ster gericht? Tot Jeruzalem, hier ongetwijfeld die koningin die van het uiteinde der aarde met spoed op reis ging om te luisteren naar de wijsheid van Salomo, wat ‘vredevorst’ betekent. Zij is Jeruzalem, wat ‘vredesvisioen’ betekent, omdat zij kwam om de vredevorst te zien. Die koningin verzinnebeeldt de kerk uit de heidenen: want ook de koningin zelf was heidin. En de kerk is zonder twijfel de koningin die vele volken en naties regeert, van wie David zegt: ‘Naast u staat de koningin, getooid met goud’ (Ps. 45 (44), 10).

Vandaag ontluikt de kerk in die heidenen die de ster hebben gezien en de zin ervan hebben verstaan. Vandaag is die koningin van het uiteinde der aarde gekomen om het gelaat te aanschouwen van Hem over wie gezegd wordt: ‘Hier is meer dan Salomo’ (Mt. 12, 42). Waarlijk meer dan Salomo, want die was alleen maar Salomo, dat wil zeggen: vredevorst, maar Hij is de vrede zelf, naar het woord van de Apostel: ‘Hij is onze vrede, Hij die de twee werelden één gemaakt heeft’ (Ef. 2, 14). Zo wordt onze koningin met recht Jeruzalem genoemd, dat wil zeggen: vredesvisioen, omdat zij zich naar de vrede haastte. Ook heet zij treffend koningin van Seba. Seba betekent immers ‘gevangenschap’. De kerk is duidelijk de koningin van Seba, omdat zij de gevangenen bijeenbrengt en goed bestuurt. Nu is zij nog ver verwijderd van dat rijk waarin geen gevangenschap, geen jammer meer bestaan, het rijk dat zij zal aanschouwen op de oordeelsdag, wanneer de Heer zal zeggen: ‘Komt, gezegenden van mijn Vader, en ontvangt het rijk dat voor u gereed is’ (Mt. 25, 34). Tot nog toe lag die koningin, de heilige kerk uit de heidenen, terneer. Tot nog toe was zij blind. Maar vandaag wordt haar gezegd: ‘Sta op, en word verlicht!’