Uit een preek van de heilige diaken Efrem († 373)

Het kruis van Christus is het heil van alle mensen

Onze Heer werd door de dood vertreden, maar Hij baande een weg over de dood heen. Hij onderwierp zich aan de dood en onderging haar vrijwillig om de dood, tegen haar wil in, ten val te brengen. Want onze Heer droeg zijn kruis toen Hij de stad uittrok, zoals de dood het wilde, en toen Hij een kreet slaakte op het kruis, liet Hij de doden wegtrekken uit het dodenrijk, tegen de wil van de dood in.

Want met het wapen waarmee de dood Hem doodde, behaalde Hij ook de overwinning op de dood. De godheid was verborgen in de mensheid en daarom naderde de dood Hem. Zij doodde en werd gedood. De dood doodde het leven dat in de menselijke natuur aanwezig was en werd gedood door het leven dat zich buiten die natuur bevond.

En omdat de dood onze Heer niet zou kunnen verteren wanneer Hij geen lichaam had, en omdat het dodenrijk Hem niet zou kunnen verslinden wanneer Hij niet van vlees en bloed was, kwam Hij tot de Maagd, opdat vandaar een voertuig Hem naar het dodenrijk zou brengen. Met het lichaam dat Hij van de Maagd had ontvangen, trad Hij het dodenrijk binnen en Hij plunderde daar de schatten en roofde de rijkdommen.

En vervolgens ging Hij naar Eva, de moeder van al wat leeft. Zij is de wijnstok waarvan de dood, door haar toedoen, de omheining openbrak om haar vruchten te kunnen proeven. En Eva, de moeder van al wat leeft, is de bron van de dood geworden voor al wat leeft.

Maar Maria, de nieuwe loot, ontsproot uit Eva, de oude wijnstok, en het nieuwe leven nam in haar zijn intrek. Want, wanneer de dood zou komen om gewoontegetrouw zich zelfverzekerd te goed te doen aan de sterfelijke vruchten, was daarin voor haar het leven verborgen dat de dood doodt. Zo zou de dood eerst onbevreesd het leven verslinden, maar het daarna weer uitspuwen en tegelijkertijd mét het leven ook de vele doden.

Dit is de zoon van de kundige timmerman die zijn kruis vervaardigde en het boven het allesverslindende dodenrijk plaatste en zo de mensheid naar de overkant leidde, naar het rijk van het leven. Omdat door het hout de mensheid is gevallen tot in het dodenrijk, is zij over het kruishout naar het rijk van het leven gegaan. Op het hout waarop de bitterheid was geënt, werd de zoetheid geënt, opdat wij Hem zouden leren kennen tegen wie geen van de schepselen is opgewassen.

U zij lof, omdat Gij uw kruis hebt gemaakt tot een brug die over de dood heen voert, zodat de zielen uit het land van de doden overgaan naar het land van de levenden.

U zij lof, omdat Gij U hebt gekleed in het lichaam van de sterfelijke Adam en het gemaakt hebt tot een bron van leven voor alle stervelingen. Gij zijt de levende. Want zij die U gedood hebben, zijn landbouwers geworden die uw leven als graan in de diepte van de aarde hebben gezaaid, opdat het zou verrijzen en velen zou doen verrijzen.

Komt, laten wij onze liefde maken tot een groot gemeenschappelijk wierookvat en laten onze psalmen en onze gebeden als wierook opstijgen naar Hem die zijn kruis gemaakt heeft tot een wierookvat voor de godheid en die voor ons allen zijn bloed als wierook heeft laten opstijgen.