Uit een homilie van de heilige Theodorus, abt van Studion († 826), op de kruisverering

Het kostbare en levenwekkende kruis van Christus

Wat een heerlijke gave! Wat een weelde om te bekijken! Zonder enige mengeling van goed en kwaad, zoals vroeger bij de boom in Eden. Het is een en al weelde en schoonheid om te bekijken en om te proeven.

Deze boom brengt leven, geen dood; licht, geen duisternis. Hij voert in Eden binnen, jaagt er niet uit. Deze boom die Christus besteeg zoals een koning zijn vierspan, vernietigt de macht van de dood, de duivel, en verlost het menselijk geslacht van de slavernij van de tiran.

Dit is de boom, waarop de Heer als een dapper strijder in de oorlog, geslagen aan handen, voeten en zijde, de striemen van de zonde, de menselijke natuur die door de boze draak was verwond, heeft genezen.

Vroeger werden we door een boom gedood; nu herwinnen we door een boom de onsterfelijkheid. Vroeger werden we door een boom bedrogen, nu verjagen we door een boom de sluwe slang. Vreemde ommekeer! In de plaats van de dood, het leven. In de plaats van het bederf, de onbederfelijkheid. In de plaats van de schande, de roem.

Terecht riep de Apostel uit: ‘Moge God me ervoor bewaren op iets anders te roemen dan op het kruis van onze Heer Jezus Christus, waardoor de wereld voor mij gekruisigd is en ik voor de wereld’ (Gal. 6, 14). Want op het kruis is de opperste wijsheid uitgebloeid en werd de trots van de wijsheid van de wereld dwaasheid. Op het kruis bloeide de kennis van alle goed die alle scheuten van het kwaad wegsneed.

Vanaf de oude tijd deden voorafbeeldingen zoveel mogelijk de wonderen van het kruis kennen. Kijk, als gij het weten wilt. Ontvluchtte Noach met zijn zonen en vrouwen en met al de diersoorten, volgens Gods bevel, niet de ondergang van de zondvloed op een stuk hout?

Wat betekende de staf van Mozes? Was hij geen beeld van het kruis? Hij veranderde het water in bloed; hij at de valse slangen van de tovenaars op; verdeelde met één slag de zee; voerde ze dan terug bijeen, en verdronk zo de vijanden en redde de Israëlieten.

Zo was ook de staf van Aäron een beeld van het kruis: op een en dezelfde dag bloeide hij en duidde hij de wettige priester aan.

Zo was het ook een voorafbeelding van het kruis dat Abraham zijn zoon Isaak vastbond en op het brandhout legde. Door het kruis werd de dood gedood en kreeg Adam opnieuw het leven. Elke apostel roemde op het kruis; elke martelaar werd erdoor gekroond en elke heilige erdoor geheiligd. Door het kruis bekleden we ons met Christus en ontdoen we ons van de oude mens. Door het kruis worden we als schapen van Christus bijeengebracht en aan de hemelse kudde toegevoegd.

Dit is de waardigste boom die midden in het paradijs staat; hieraan heeft de Heiland door zijn eigen dood de dood van allen overwonnen, alleluia.

Hoger dan alle ceders is alleen deze boom.

Hieraan heeft de Heiland door zijn dood de dood van allen overwonnen, alleluia.