Uit de verhandeling van de heilige Augustinus, bisschop van Hippo († 430), over het evangelie van Johannes

Christus, de weg naar het licht, de waarheid en het leven

De Heer sprak: ‘Ik ben het licht van de wereld. Wie Mij volgt, dwaalt niet rond in de duisternis, maar zal het licht van het leven bezitten’ (Joh. 8, 12). Met deze woorden heeft Hij enerzijds iets bevolen, anderzijds iets beloofd. Laten wij daarom doen wat Hij bevolen heeft, opdat wij niet schaamteloos verlangen naar wat Hij beloofd heeft, en opdat Hij bij zijn oordeel ons niet hoeft te zeggen: hebt gij gedaan wat Ik bevolen heb, zodat gij nu durft vragen wat Ik beloofd heb? Als wij dan vragen: wat hebt gij bevolen, Heer onze God? Dan is zijn antwoord: dat gij Mij zoudt volgen. Gij hebt om een levensraad gevraagd. Voor welk leven anders dan waarover gezegd is: ‘Bij U ontspringt de bron die leven geeft’ (Ps. 36 (35), 10).

Laten wij het dus nu doen en de Heer volgen; laten wij de boeien losmaken waardoor wij verhinderd worden Hem te volgen. En wie is er in staat zulke knopen te ontwarren tenzij Hij helpt tot wie gezegd is: ‘Gij hebt mijn boeien geslaakt’ (Ps. 116B (115), 16)? En over wie een andere psalm zegt: ‘De Heer geeft geboeiden de vrijheid, de gebrokenen richt Hij weer op’ (Ps. 146 (145), 7.8).

En wat volgen zij die bevrijd en opgericht zijn, anders dan het licht van wie zij horen: ‘Ik ben het licht van de wereld. Wie Mij volgt, dwaalt niet rond in de duisternis’? Want de Heer verlicht de blinden. Wij worden dus nu verlicht, zusters en broeders, wij die de oogzalf van het geloof hebben. Want eerst kwam voor ons zijn speeksel, vermengd met aarde, waarmee Hij de blindgeborene zalfde. Ook wij zijn uit Adam als blinden geboren, en hebben Hem die ons verlicht, nodig. Hij vermengde speeksel met aarde: ‘Het Woord is vlees geworden, en heeft onder ons gewoond’ (Joh. 1, 14). Hij vermengde speeksel met aarde; er is daarom voorzegd: ‘Waarheid is ontsproten uit de aarde’ (Ps. 85 (84), 12). Hijzelf echter zei: ‘Ik ben de weg, de waarheid en het leven’ (Joh. 14, 6).

Van die waarheid zullen wij genieten, wanneer wij Hem van aangezicht tot aangezicht zullen zien, want ook dit is ons beloofd. Wie zou dit durven verhopen als God zich niet verwaardigd had het toe te zeggen of te geven?
Wij zullen Hem zien van aangezicht tot aangezicht. De Apostel zegt: ‘Thans ken ik slechts ten dele, thans zien wij in een spiegel onduidelijk, maar dan van aangezicht tot aangezicht’ (1 Kor. 13, 12). En Johannes, de apostel, zegt in zijn brief: ‘Geliefden, nu reeds zijn wij kinderen van God, en wat wij zullen zijn is nog niet geopenbaard. Maar wij weten dat, wanneer het zich openbaart, wij aan Hem gelijk zullen zijn, omdat wij Hem zullen zien zoals Hij is’ (1 Joh. 3, 2). Dat is een grote belofte!

Als ge Hem bemint, volg Hem dan na. Ik bemin, zegt ge, maar langs welke weg moet ik Hem volgen? Wanneer de Heer, uw God, u gezegd zou hebben: Ik ben de waarheid en het leven, dan zoudt gij voorzeker, strevend naar de waarheid en vol verlangen naar het leven, de weg zoeken waarlangs gij daartoe kunt komen. Dan zult gij tot uzelf zeggen: de waarheid is iets groots, het leven is iets groots; was er maar een weg waarlangs ik daartoe kon komen!

Ge vraagt naar de weg? Luister naar Hem die eerst zegt: ‘Ik ben de weg.’ Voordat Hij u zegt waarheen de weg leidt, heeft Hij eerst de weg getoond. ‘Ik ben de weg’, zei Hij. De weg, maar waarheen? Naar ‘de waarheid en het leven’. Eerst zei Hij hoe gij er kunt komen, daarna waarheen gij moet gaan. Ik ben de weg, Ik ben de waarheid, Ik ben het leven. Terwijl Hij bij de Vader verblijft, is Hij de waarheid en het leven; door het vlees aan te nemen is Hij de weg geworden.

U wordt niet gezegd: geef u moeite om de weg te vinden, opdat ge de waarheid en het leven zult bereiken; neen, dat wordt u niet gezegd. Sta op, luie mens! De weg komt zelf naar u toe, en heeft u die sliep, uit de slaap gewekt; maar als Hij u opgewekt heeft, sta dan op en wandel.

Misschien probeert gij al te wandelen maar kunt ge nog niet, omdat uw voeten pijn doen. Waarom doen uw voeten pijn? Hebben ze misschien op bevel van uw hebzucht over ruwe wegen gelopen? Maar het woord van God heeft ook kreupelen genezen. Ge zegt: ik heb wel gezonde voeten, maar ik zie niet precies de weg. Hij heeft ook blinden het licht gegeven.